نياز همه را مي دانست...

شهيد صياد در آئينه خاطرات خواهر

نسبت به ايشان يك نوع دوست داشتن توأم با احترام و محبت داشتيم ، به زباني ديگر، اين شهيد يك جذبه خاصي داشت و براي خواهر و برادرها نقش پدر را ايفا مي كرد. با مخارج دوره دانشجويي و زندگي در تهران به گونه اي هزينه ها را تنظيم كرده بود كه براي هر كسي حداقل هديه اي بياورد و اكثر هديه هايش از حد معمولي فراتر بودند. شهيد براي من يك عروسك در بچگي خريده بود كه در آن موقع هديه اي بي نظير بود. او مي دانست هر كسي چه مي خواهد و به چه چيزي علاقه دارد و همان را براي او تهيه مي كرد. يك بار كه شهيد از تهران به خانه آمد، يك پنج ريالي به من هديه داد. اين هديه به قدري برايم ارزش داشت كه مي گفتم اين را چون داداش علي داده، نبايد خرج كنم و به كسي بدهم.

*****
پشتكار و توجه او به خانواده با تمام سختي ها و مشكلات كار و عدم حضور هميشگي اش درخانه، بسيار پررنگ بود. از آنجا كه به زبان و رياضي مسلط بود و رشته دبيرستان او هم رياضي بود، به ما خيلي در اين زمينه كمك درسي مي داد. يادم هست در آن سالي كه به اصفهان نقل مكان كرديم ، بعد از اين كه از پادگان مي آمد، با همان خستگي، بچه ها را دور خود جمع مي كرد و مثل بچه مكتبي ها به ما درس مي داد و اشكالاتمان را رفع مي كرد. نسبت به مطالعه و درس خود نيز بسيار كوشا بود. وقتي به خانه مي آمد، يك قرآن انگليسي در جيبش بود و آن را مرور مي كرد تا هم زبان كه فرار است ، فراموش نشود و هم قرآن را مطالعه كرده باشد.

*****
به همه اهل خانواده و دوستان افتخار مي كرد و خيرخواهشان بود. وقتي برادر سوممان (جعفر) به خاطر كوشش و تلاش فردي و نظمي كه در دوره معلمي خود داشت، بدون كنكور در دانشگاه صنعتي شريف (آريامهر سابق ،) بورسيه شد، ايشان در آمريكا دوره آموزشي را طي مي كرد و وقتي خبر به او مي رسد، سر سفره افطار نشسته بوده و با شنيدن خبر، اشك از چشمانش جاري مي شود، چون با سطح مادي خانواده كه در حد متوسط بود، موفقيت برادرمان جاي افتخار زيادي داشت .

*****
اواخر رژيم شاه، نام او در ليست سياه براي اعدام قرار گرفته بود. كارهايش انقلابي بودند، جزئي از نيروهاي انقلابي بود، به طوري كه جزو دوازده نفري بود كه در ليست سياه بودند و اگر انقلاب نمي شد، خدا مي دانست چه بلائي سرش مي آمد. كاملا تحت نظر بود. اين اواخر يكي ازدوستان صميمي اش را كه به خانه ما رفت و آمد مي كرد، به عنوان جاسوس براي او گذاشته بودند تا مراقب كارهايش باشد، يعني او را وادار كرده بودند، ولي هر كسي را كه براي او جاسوس مي گذاشتند، خودش به او اطلاع مي داد كه جاسوسي اش را مي كند تا گزارش غلط بدهد و به نوعي به ضرر برادرم نشود. جاسوسان دلشان نمي آمد به او آسيب برسد. قبل از انقلاب ايشان در بازداشتگاه بود. زماني كه انقلاب شد ، ايشان با سردار صفوي در اصفهان بود و هميشه با هم بودند و به كردستان مي رفتند و فتوحاتشان با هم بود. ايشان قبل از انقلاب، به خاطر نظم و موفقيت هاي نظامي اش، جزو افسرهاي نمونه بود. مقيد به وظيفه و كارش بود، مونه شناخته شده بود و اين انتخاب قبل از آن بود كه متوجه بشوند كه جزو نيروهاي انقلاب است . به هر حال بعد از نمونه شدن از او خواستند نزد شاه بيايد و از او جايزه بگيرد يا عكس شاه را به ماشين خود بزند، ولي ايشان تقيه كرد و گفت: «چه اجباري است ؟ من كه شاه را دوست دارم ، چه نيازي به زدن عكس روي ماشين است؟» ديگر از كارهاي انقلابي او، شركت در تظاهرات با لباس شخصي بود كه وقتي متوجه شدند، بازداشتنش كردند.

*****
يك روز مي خواستند براي جشن فارغ التحصيلي از خانواده دانشجويان دعوت كنند. فرمانده به آنها گفت: «لطفاً به مادر و خواهرتان بگوييد چادر سر نكنند.» همان جا شهيد داشت فكر مي كرد كه راه را اشتباه آمده كه به ارتش وارد شده.در همين موقع يك فرمانده ديگر از جايگاه بالا رفت و قاطعانه اعلام كرد: «ما هم مادر و خواهر چادري داريم و هيچ لزومي ندارد كه در اين جشن شركت كنيم.» آنجا دل شهيد آرام گرفت كه هنوز افراد همفكري هستند كه با او همراه بوده و مانند او روحيه انقلابي خود را حفظ كرده باشند.

*****
يك روز دم در منزل ما يك تاكسي آمد و گفت: «جناب سروان شماييد؟» ايشان جواب داد: «بله». بعد آن آقا يك جعبه پرتقال را پائين آورد. برادرم گفت: «مگر اينها را براي من نياورده اي؟» جواب داد: «چرا». گفت: «پس همه اينها را مي بري بين دانش آموزان مدرسه تقسيم مي كني».

*****
در آمريكا با اين كه همدوره اي هاي آمريكايي داشت، از نظر درسي اول و شاگرد ممتاز بود. در ميان آنها به عنوان كسي شناخته شده بود كه پرستيژش با همه فرق داشت.از هر نظر ممتاز و بانظم بود. رست است كه نظامي بود، ولي يك نظامي منحصر به فرد بود. اين اواخر يك بار كه خواستم كفش او را تميز كنم، گفت: «اين كار را نكن، اين كار خصوصي است و من خودم متخصص كفش واكس زدن و برق انداختن هستم.».

*****
در سال 51 براي يك دوره شش ماهه آموزش لجستيك، راهي آمريكا شد. همان موقع هم موقعيت و شرايط محيط روي ايشان تأثير نگذاشت، بلكه ايشان روي محيط تأثير گذاشت. در آنجا هم زبانزد همه بود. او به يك مرد مذهبي معروف بود و در ميان نظاميان آنجا، مشخص بود كه اهل تقيد به مذهب است. رفتنش به آمريكا مصادف با ماه مبارك رمضان بود، ولي لحظه اي از وظايف خود در اين ماه كوتاهي نمي كرد. در مجتمع آپارتماني كه در آنجا چند وقتي زندگي ¬كرد، يك خانم ايتاليايي هم بود. اعمال برادرم را كه مي ديد خوشش مي آمد و از بقيه دوستان و ساكنان پرسيده بود: «چرا دوستتان اين طوري است؟» البته خود خانم مقيد به مذهبش بود، روزي برادرم را به صرف افطار دعوت كرد، چون مي دانست او هنگام غروب غذا مي خورد. برايش بوقلمون درست كرده بود و او را ميهمان كرد.

*****
با تمام سختي ها و مشغله هاي بيرون و مسئوليت هاي سنگين، در خانه نيز به ايفاي نقش خود مي پرداخت، نمونه بود و وظايف خود را به خوبي انجام مي داد. در طي يك سالي كه بنا به دلايلي خانه نشين بود، حتي يك بار صدايش بلند نشد. همواره همه را به آرامش و صلح و مدارا دعوت مي كرد. جمعه ها خودش گوشت تهيه و كباب درست مي كرد وآشپزي و نظافت آشپزخانه را هم به عهده مي گرفت. همه جا را حسابي مي شست و بعد به حاج خانم مي گفت:« مرتب كردن و تزئين آن با شما! » و يا صبح زود پله¬ها را جارو مي زد و تميز مي كرد. وقتي مي پرسيدي: ¬«اين چه كاري است؟ جواب مي داد: «حاج خانم خسته است. كمي هم من كمك كنم».

*****
وقتي براي عقد دخترش (مريم) مي خواستند به قم بروند، ايشان به من گفتند عوض مادر كه راهشان دور است و نمي توانند بيايند، شما بيائيد. البته ايشان بيشتر با خواهر بزرگم در ارتباط بود. اين اواخر من به درس طلبگي روي آورده بودم و ايشان مشوقم بود. من سعي مي كردم بيشتر به ايشان نزديك شوم و در مسافرت ها در جوارشان باشم. در آن تابستان گرم كه براي ازدواج دخترش راهي قم شديم، ايشان تسبيحي را به دست پسر بزرگش مهدي داد و گفت: «صدتا لا حول و لا قوه الا بالله بگو براي سلامتي مسافران و خروج سالممان از شهر.» در اتوبان قم تهران، هنگام ظهر، همين كه صداي اذان از راديو بلند شد، ماشين را به كناري ¬زد و مقدمات نماز جماعت را فراهم كرد. همه امكانات را هم با خود به همراه آورده بود. خانمش به من گفت: «شما نگران نباشيد. علي خودش همه چيز را مهيا مي كند.» اين بهترين شيوه امر به معروف و نهي از منكر بود كه شهيد با اخلاص خود عملاً به همه مي آموخت.

*****
يك وقتي مادر مريض بودند و مي خواستيم ايشان را نزد دكتر ببريم.ايشان ابتدا مادر را به قم ¬برد تا زيارتي بكنند و سپس به تهران بيايند و مداوا شوند. مي گفت: «مادر ابتدا بايد شفايشان را از خدا و اهل بيت بگيرند و بعد نزد دكتر برويم».

*****
در اصفهان كه بوديم به خاطر مشغله زياد كاري مريض شد و ده روز ماه مبارك رمضان را نتوانست روزه بگيرد و در بيمارستان بستري شد و به ما گفت: «به مادر نگوييد من در بيمارستانم»، اما مادر متوجه شدند كه او به مأموريت نرفته و به ايشان دروغ گفته اند و به بيمارستان رفتند. وقتي برادرم، مادرمان را ديد، گفت: «چرا به اينجا آمديد؟ برويد.» بعد از بهبود، اولين كاري كه كرد اين بود كه سريعاً روزه هايش را ادا كرد. بسيار مقيد بود.

*****
در شهرستان درگز ما مدتي در خدمت طلبه هاي حوزه علميه بوديم. 22 بهمن سال 77 برادرم به شهرستان آمد و بچه هاي طلبه به من گفتند: «شايد برادر شما بتوانند وقتي براي ديدار با مقام معظم رهبري براي ما بگيرند.» ايشان براي سخنراني در منزل امام جمعه آمده بود. بچه ها در آن هواي سرد باراني، با حالت راهپيمايي تا منزل امام جمعه رفتند و درخواست خود را مطرح كردند. برادرم وقتي آنهارا ديد، لبخند شيريني زد و گفت: «انشاءالله به زودي ميسر مي شود.» ما فكر مي كرديم اين وعده حالا حالاها محقق نشود، ولي ايشان هفته بعد، روز چهارشنبه به من زنگ زد كه قرار ديدار را گذاشته است. ما ديگر سر از پا نمي شناختيم و تدارك سفر را ديديم، ولي از آنجايي كه من مي خواستم خواستم هر هشتاد طلبه را ببرم، با مشكل هزينه مواجه شدم.¬ ايشان گفت: «نگران هزينه ها نباش. درست مي شود.» بالاخره همه بچه ها راهي سفر شدند، سفري كه با نظم فوق العاده و برنامه ريزي دقيق انجام شد و ما ذره اي معطل نشديم و خيلي به ما خوش گذشت. در بقيه سفرها چنين نظمي نديدم. هر لحظه با من در تماس بود تا بچه¬ها را در حوزه اسكان داديم. ايشان تمام لوازم راحتي و پذيرايي را حاضر كرده بود. بعد هم بچه¬ها را به قم برديم. اينها كساني بودند كه شايد به عمرشان به سفر مشهد هم نرفته بودند و اين برايشان يك سفر كامل و بزرگ و به يادماندني محسوب مي شد. در پايان سفر، شهيد طي يك نامه محرمانه از من خواست كه كوچك ترين حرفي راجع به نقش ايشان در تدارك اين سفر به كسي نزنم و بگذارم نزد خدا مخفي باقي بماند. ما بعداً فهميديم كه تمام هزينه هاي سفر را ايشان شخصاً پرداخته بود و چنين ثوابي را در پايان عمر مباركش براي خود نزد خدا رقم زد.

*****
آن موقع كه خانه مان در انزلي بود، يك بار داداش زنگ زد و گفت: «خواهر! ما ساعت يك تا پنج منزل شمائيم». من زياد به اخلاق داداش وارد نبودم كه يك تا پنج يعني از ساعت يك تا ساعت پنج پيش من مي مانند. فكر كردم يعني كه در اين فاصله مي رسند خانه¬ ما. بلند شدم و با چه ذوقي شروع به كار كردم. اول فكر كردم غذا چه درست كنم. به فكرم رسيد ماهي درست كنم. آنها رسيدند و من چقدر خوشحال بودم كه بالاخره يك روز داداش پيش ما مي ماند. داداش آمد و گفت: «خب، حاج آقا كجاست؟» گفتم: «سر كار است. مي آيد.» گفت: «يك زنگي به او بزن كه زودتر بيايد كه ما ببينيمشان.» گفتم: «حالا چه عجله اي است؟» گفت: «نه، من ساعت پنج بايد بروم. به شما گفتم كه ساعت يك تا پنج مي آيم پيش شما.» تا اين را گفت، بغض كردم و گفتم: «يعني شما بعد از اين همه مدت فقط چهار ساعت پيش من مي ماني؟» و زدم زيرگريه و گفتم: «خب، بله، حق داريد. به هر حال خانه¬ ما خيلي محقر است. ما نمي توانيم آن طور كه جاهاي ديگر از شما پذيرايي مي¬كنند، مثل يك تيمسار از شما پذيرايي كنيم.» رفتم توي آشپزخانه. سرِِ گاز ايستاده بودم و ماهي سرخ مي كردم و اشك هايم همين طور مي آمد. شايد يك سال و نيم مي شد كه خانه ما نيامده بود. عفت خانم ناراحت شد، گفت: «حاج¬آقا! صديقه خانم خيلي ناراحت است. حق هم دارد. نمي شود قرارتان را به هم بزنيد؟» بعد از خانه¬ ما قرار بود بروند استانداري رشت. داداش آمد توي آشپزخانه. اصلاً نگاهش نكردم و تند تند ماهي ها را توي تابه جابه جا ¬كردم. خم شد و صورت خيس از اشك مرا بوسيد و گفت: «ماهي ها رو نسوزوني خواهر.» خنده ام گرفته بود. داداش هم خنديد و گفت: «چشم! ما امشب مي مانيم پيش شما. حالا خوب شد؟» شب را ماندند. حتي با هم رفتيم بلوار انزلي. به او گفتم: «داداش، موقع اذان است.در مسجد اينجا نماز جماعت برگزار مي شود.» گفت: «واقعاً؟ چه جالب! پس براي نماز مي رويم آنجا.» رفتيم. هنوز ننشسته بوديم كه مردم داداش را شناختند و ريختند و دورش را گرفتند. داداش با بيشتر آنها دست داد و روبوسي كرد. وسط دو نماز هم از او خواستند سخنراني كند. رفت پشت تريبون و شروع كرد به حرف زدن. من كه خواهرش بودم، تعجب كرده بودم. طوري حرف زد و چيزهايي گفت كه انگار از قبل مي دانسته مي خواهد در آنجا سخنراني كند.