نوشته اي درباره مدفن شهيد والاي قيام جنوب
يکشنبه, ۱۲ شهريور ۱۳۹۱ ساعت ۰۰:۰۰
شناخت و آشنايي با شرح و احوال و شيوه زندگاني شخصيت هاي مؤثر در حيات و تمدن بشري، امروز در شمار يكي از پرطرفدارترين حوزه هاي مطالعاتي و پژوهشي در سطح جهان و به خصوص در كشور ايران شده است، به نحوي كه محققان و پژوهشگران بسياري سال هاي متمادي صرف وقت مي نمايند تا بخش هاي مختلف و متنوع زندگاني اين گونه افراد را شناخته و دريابند. لازم به ذكر نيست كه علاوه بر اين كه اين شخصيت ها رقم زننده بخشي از تاريخ بشري اند، بازتابنده روح زمانه حاكم بر جامعه بوده و بيانگر فضاي ذهني و رواني و فكري مردم و حاكميت نيز هستند. البته نمي توان از اهميت تأثيرگذاري زندگاني و روش و منش و شخصيت اين گونه افراد برآحاد جامعه در گذشته و حال غافل ماند. به عبارت ديگر الگوپذيري جامعه از آن ها بسيار شايان توجه است و البته پرداختن و توجه به شرح احوال و زندگاني آنان نيز، الگو سازي براي نسل هاي جوان را تحقق مي بخشد.
رئيس علي دلواري از جمله شخصيت هاي ياد شده در تاريخ معاصر ايران است كه شرح دلاوري هاي او در كتاب هاي متعدد آمده است. روحيه حماسي و ظلم ستيزي و تقابل با بيگانه و استعمار در كنار روحيه رشادت و جواني و اصيل و بومي وي عناصري هستند كه همواره در كنار نام و شهرت رئيس علي دلواري بوده است، از اين رو محبوب بسياري از محققان و پژوهشگران و علاقه مندان به مرز و بوم ايران اسلامي گشته است. راقم اين سطور نيز كه سال هاست در باب تاريخ معاصر ايران مشغول به پژوهش است خود را در شمار علاقه مندان وي مي بيند و چنانچه در لا به لاي سطور ناپيدا و نامكشوف و مهجور مانده تاريخ، نشاني از وي دريابد آن را بر رخ همگان خواهد كشيد و به نمايش عمومي و اطلاع جمعي خواهد رساند تا هر چه بيشتر شخصيت و حمايت آن پهلوان خطه جنوب ايران معلوم روشن گردد. از اين رو پس از سقوط صدام و رژيم بعث عراق در آوريل 2003ميلادي(فروردين-ارديبهشت 1382)،طي سفري كه در خردادماه 1382ش به عتبات عاليات داشتم بر آن شدم تا از يكي از كهن ترين و مهم ترين و مقدس ترين قبرستان هاي جهان ديدن نمايم. بنابراين به شهر نجف و قبرستان وادي السلام رفتم در جست و جوهاي چند ساعته كه در لابه لاي سنگ هاي بالا و پايين رفته قبرستان مذكور داشتم، در جوار مقام حضرت صاحب الزمان از حسن اتفاق به قبر و مزار آن دلاور تنگستاني، رئيس علي دلواري برخوردم. ديداري كه مرا به عمق تاريخ برد و بار ديگر يادآور جانبازي هاي مردم جنوب ايران در مقابله با دشمن خارجي گرديد. پس حيفم آمد كه عكسي از سنگ قبر آن مرحوم برندارم. در نتيجه با مشقت بسيار، هم به لحاظ پستي و بلندي هاي محيط قبرستان و هم به سبب تابش پرحرارت نور آفتاب، عكسي نه چندان مناسب و كامل اما پرفايده برداشتم. لازم به ذكر است كه فرزندم را بر بالاي سنگ قبر و دست بر آن نهاده، مستقر ساختم تا هم نشانگر قرائت سوره فاتحه بر روح آن مرحوم باشد و هم تداعي كننده اين موضوع براي فرزندم كه بزرگان اين مرز و بوم قابل احترام و تقديرند و بايد روح آن ها را پاس داشت و ياد آن ها را جاودان.
مزار و سنگ قبر دلاور دلواري
همان گونه كه در عكس مشخص است سنگ قبر در وسط محوطه اي مربع شكل واقع شده است كه ضلع شرقي ان متصل به قبر حجت الاسلام و المسلمين شيخ عبدالكريم كروبي اصفهاني و ضلع شمالي آن چسبيده به مزار شخصي به نام حيدر كاظم است. بر تابلوي مقبره چنين نوشته است: «مقبره رئيس علي دلواري، وكيل مقبره جابر الحاج محمد ابوصيبع». و بر سنگ مزارش كه با موزائيك نقش گشته چنين حك شده است: «مرقد مطهر مرحوم رئيس علي دلواري كه در مبارزه با استعمار انگليس به شهادت رسيد. فوت 1318ه». دو نكته نوشته در اين سنگ قبر حائز اهميت است. نخست نگارش به خط و زبان فارسي است كه بيانگر نفوذ و حضور و جايگاه اين زبان در سرزمين و كشور همسايه شيعه مذهب عراق است كه مي توان از آن به عنوان يكي از سرزمين هايي كه قرن ها محل حضور فرهنگ و زبان و آيين و مذهب ايران اسلامي(شيعي)بوده، تعبير به حسن و نيكي كرد و دوم ذكر سال فوت رئيس علي دلواري به سال 1318ه. است كه صحيح نبايد باشد. مي دانيم كه رئيس علي در 1299ق زاده و در 26شوال 1333ق به شهادت رسيد و پيكرش پس از تشييع با شكوه، به رسم امانت چند ماه در «كله بند» در جوار امامزاده اي مدفون گشت آن گاه به نجف و قبرستان وادي السلام انتقال داده شد. بنابراين تاريخ حك شده بر سنگ قبر درست نيست. اما مسأله اين است كه تاريخ حك شده چيست؟و چرا سال فوت به غلط نوشته شده است؟ توجيه بنده كه كم و بيش با فضاي فكري و رسوما ت دفن اموات در عراق آشنايي نسبي دارم، بدين ترتيب است كه شايد اين خطا از جانب تعميركنندگان مقبره در سال هاي جديد رخ داده است. نكته قابل توجه اين است كه در قبرستان هاي عراق دفن كننده پيكر و جسد فرد فوت شده بسيار جايگاه خاص و مهمي دارد كه از آن با عنوان «دفّان» ياد مي شود. او موظف به انجام كارهاي تدفين است و پس از انجام آن مراسم، چون قبرها همانند بهشت زهراي تهران داراي شماره و رديف و نمره قطعه نيستند و نمي توان به آساني آن ها را پيدا كرد، اين وظيفه دفّان است كه اطلاعات فرد دفن شده را داشته و حفظ كرده و به مراجعه كنندگان ارائه دهد و البته حفاظت از قبر و مزار و هر گونه تغييراتي در آن برعهده وي است. از اين رو چنانچه دفان فوت كند كار وي يا وكيل او يا فرزندش برعهده گرفته وطي سال هاي بعد به انجام مي رساند. بنابراين توضيح، بنده فكر مي كنم كه خطاي ثبت شده در تاريخ فوت رئيس علي، احتمالاً از جانب وكيل مقبره كه نامش را در سطور قبل ذكر كردم صورت گرفته است، مخصوصاً از اين جهت كه خط نوشته شده بر سنگ قبر به شيوه خطاطي عربي است. در پايان اميدوارم كه بار ديگر جهت رويت مجدد مزار رئيس علي دلواري و ذكر فاتحه بر قبر او، خداوند زيارت عتبات عاليات را نصيبم گرداند و چنانچه ميسر گشت علت واقعي وقوع اين خطا را يافته و در رفع آن بكوشم.
منبع:ماهنامه شاهد ياران، شماره 52/ نويسنده:جعفر گلشن روغني
رئيس علي دلواري از جمله شخصيت هاي ياد شده در تاريخ معاصر ايران است كه شرح دلاوري هاي او در كتاب هاي متعدد آمده است. روحيه حماسي و ظلم ستيزي و تقابل با بيگانه و استعمار در كنار روحيه رشادت و جواني و اصيل و بومي وي عناصري هستند كه همواره در كنار نام و شهرت رئيس علي دلواري بوده است، از اين رو محبوب بسياري از محققان و پژوهشگران و علاقه مندان به مرز و بوم ايران اسلامي گشته است. راقم اين سطور نيز كه سال هاست در باب تاريخ معاصر ايران مشغول به پژوهش است خود را در شمار علاقه مندان وي مي بيند و چنانچه در لا به لاي سطور ناپيدا و نامكشوف و مهجور مانده تاريخ، نشاني از وي دريابد آن را بر رخ همگان خواهد كشيد و به نمايش عمومي و اطلاع جمعي خواهد رساند تا هر چه بيشتر شخصيت و حمايت آن پهلوان خطه جنوب ايران معلوم روشن گردد. از اين رو پس از سقوط صدام و رژيم بعث عراق در آوريل 2003ميلادي(فروردين-ارديبهشت 1382)،طي سفري كه در خردادماه 1382ش به عتبات عاليات داشتم بر آن شدم تا از يكي از كهن ترين و مهم ترين و مقدس ترين قبرستان هاي جهان ديدن نمايم. بنابراين به شهر نجف و قبرستان وادي السلام رفتم در جست و جوهاي چند ساعته كه در لابه لاي سنگ هاي بالا و پايين رفته قبرستان مذكور داشتم، در جوار مقام حضرت صاحب الزمان از حسن اتفاق به قبر و مزار آن دلاور تنگستاني، رئيس علي دلواري برخوردم. ديداري كه مرا به عمق تاريخ برد و بار ديگر يادآور جانبازي هاي مردم جنوب ايران در مقابله با دشمن خارجي گرديد. پس حيفم آمد كه عكسي از سنگ قبر آن مرحوم برندارم. در نتيجه با مشقت بسيار، هم به لحاظ پستي و بلندي هاي محيط قبرستان و هم به سبب تابش پرحرارت نور آفتاب، عكسي نه چندان مناسب و كامل اما پرفايده برداشتم. لازم به ذكر است كه فرزندم را بر بالاي سنگ قبر و دست بر آن نهاده، مستقر ساختم تا هم نشانگر قرائت سوره فاتحه بر روح آن مرحوم باشد و هم تداعي كننده اين موضوع براي فرزندم كه بزرگان اين مرز و بوم قابل احترام و تقديرند و بايد روح آن ها را پاس داشت و ياد آن ها را جاودان.
مزار و سنگ قبر دلاور دلواري
همان گونه كه در عكس مشخص است سنگ قبر در وسط محوطه اي مربع شكل واقع شده است كه ضلع شرقي ان متصل به قبر حجت الاسلام و المسلمين شيخ عبدالكريم كروبي اصفهاني و ضلع شمالي آن چسبيده به مزار شخصي به نام حيدر كاظم است. بر تابلوي مقبره چنين نوشته است: «مقبره رئيس علي دلواري، وكيل مقبره جابر الحاج محمد ابوصيبع». و بر سنگ مزارش كه با موزائيك نقش گشته چنين حك شده است: «مرقد مطهر مرحوم رئيس علي دلواري كه در مبارزه با استعمار انگليس به شهادت رسيد. فوت 1318ه». دو نكته نوشته در اين سنگ قبر حائز اهميت است. نخست نگارش به خط و زبان فارسي است كه بيانگر نفوذ و حضور و جايگاه اين زبان در سرزمين و كشور همسايه شيعه مذهب عراق است كه مي توان از آن به عنوان يكي از سرزمين هايي كه قرن ها محل حضور فرهنگ و زبان و آيين و مذهب ايران اسلامي(شيعي)بوده، تعبير به حسن و نيكي كرد و دوم ذكر سال فوت رئيس علي دلواري به سال 1318ه. است كه صحيح نبايد باشد. مي دانيم كه رئيس علي در 1299ق زاده و در 26شوال 1333ق به شهادت رسيد و پيكرش پس از تشييع با شكوه، به رسم امانت چند ماه در «كله بند» در جوار امامزاده اي مدفون گشت آن گاه به نجف و قبرستان وادي السلام انتقال داده شد. بنابراين تاريخ حك شده بر سنگ قبر درست نيست. اما مسأله اين است كه تاريخ حك شده چيست؟و چرا سال فوت به غلط نوشته شده است؟ توجيه بنده كه كم و بيش با فضاي فكري و رسوما ت دفن اموات در عراق آشنايي نسبي دارم، بدين ترتيب است كه شايد اين خطا از جانب تعميركنندگان مقبره در سال هاي جديد رخ داده است. نكته قابل توجه اين است كه در قبرستان هاي عراق دفن كننده پيكر و جسد فرد فوت شده بسيار جايگاه خاص و مهمي دارد كه از آن با عنوان «دفّان» ياد مي شود. او موظف به انجام كارهاي تدفين است و پس از انجام آن مراسم، چون قبرها همانند بهشت زهراي تهران داراي شماره و رديف و نمره قطعه نيستند و نمي توان به آساني آن ها را پيدا كرد، اين وظيفه دفّان است كه اطلاعات فرد دفن شده را داشته و حفظ كرده و به مراجعه كنندگان ارائه دهد و البته حفاظت از قبر و مزار و هر گونه تغييراتي در آن برعهده وي است. از اين رو چنانچه دفان فوت كند كار وي يا وكيل او يا فرزندش برعهده گرفته وطي سال هاي بعد به انجام مي رساند. بنابراين توضيح، بنده فكر مي كنم كه خطاي ثبت شده در تاريخ فوت رئيس علي، احتمالاً از جانب وكيل مقبره كه نامش را در سطور قبل ذكر كردم صورت گرفته است، مخصوصاً از اين جهت كه خط نوشته شده بر سنگ قبر به شيوه خطاطي عربي است. در پايان اميدوارم كه بار ديگر جهت رويت مجدد مزار رئيس علي دلواري و ذكر فاتحه بر قبر او، خداوند زيارت عتبات عاليات را نصيبم گرداند و چنانچه ميسر گشت علت واقعي وقوع اين خطا را يافته و در رفع آن بكوشم.
منبع:ماهنامه شاهد ياران، شماره 52/ نويسنده:جعفر گلشن روغني
نظر شما
