عمليات كربلاي 5 و نقش هوانيروز ارتش در اين عمليات

اين درخواست نيز باعث گرديد تاكمتر كسي خطر را براي انجام يك عمليات قبول نمايد ولي به دليل آنكه پذيرش بن بست در جنگ هدف عمده اي بود كه استكبار جهاني انتظار داشت، فرماندهي سپاه پاسداران با كسب تجربه نقاط ضعف عراق و آسيب پذير بودن مواضع عراقي ها در منطقه شلمچه، عمليات كربلا 5 را طراحي كرد و با پيش بيني اهدافي با عمق كمتر در داخل خاك عراق به اجراء درآورد.

عمليات كربلاي 5 از عملياتهايي است كه در سال ششم جنگ صرفاً توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامي طراحي و با پشتيباني نيروهاي ارتش ج.ا.ا اجرا شد
در اين عمليات نقش ويژه اي به عهده نيروي هوائي ارتش، هوانيروز و يگانهاي پشتيباني كننده از نيروي زميني ارتش مانند توپخانه سنگين و احداث پل هاي مورد نياز گذاشته شد.

چهار قرارگاه نجف ،قدس ،كربلا و نوح با بيش از 10 لشكر به مواضع سپاه سوم، ششم و هفتم عراق يورش بردند تا منطقه شلمچه را تصرف نموده و امكان پيشروي به سمت بصره را فراهم آورند.


در شكل كلي همان طرح عمليات كربلا 4 با تغييرات جزئي و با رمز يا زهرا (س) اجراء گرديد. قرارگاه نوح پشتيباني را به عهده گرفت و محور پيشروي از شلمچه به طرف تنومه تعيين شد و بر اساس ماموريت محوله، قرار بود قرارگاه كربلا در شمال، قرارگاه قدس در مركز و قرارگاه نجف در جنوب از خطوط مرزي عبور كرده و بعد از تصرف بوبيان ،كوت سواري و شلمچه، در امتداد شط العرب به طرف تنومه ادامه حمله دهند. ولي ارتش عراق براي سد كردن حركت رزمندگان ايران حاضر شد بهاي سنگيني پرداخت نمايد، لذا با گسيل انبوه نيروهاي خود به منطقه اي به وسعت كم در زير آتش شديد و موثر نيروي خودي ايستادگي نمود. در اين عمليات حسين خرازي و اسماعيل دقايقي فرماندهان لشكرهاي 14 امام حسين و 9 بدر سپاه پاسداران و همچنين روحاني مجاهد عبدالله ميثمي به شهادت رسيدند.



با توجه به وسعت منطقه و نياز به پشتيباني هوانيروز در عمليات، هوانيروز ارتش جمهوري اسلامي ايران با طرح ريزي و تخصيص 131 فروند بالگرد با حدود 1200 خدمه آمادگي خود را براي اجراي عمليات اعلام نمود. به كارگيري اين تعداد پرسنل و تجهيزات در طول هشت سال دفاع مقدس بي نظير بود.
سرانجام زمان انجام عمليات فرارسيد. عمليات كربلاي 5 با رمز مقدس يا زهرا(س) در مورخه 1365/10/19 رأس ساعت يك بامداد شروع شد. ارتش دشمن بعثي كه از حمله رزمندگان اسلام با خبر بود، با گسيل انبوه ادوات و نيروهاي خود به منطقه، در زير آتش سنگين نيروهاي اسلام سرسختانه مقاومت مي نمود. دشمن كه تجربه تلخ عمليات تصرف فاو در سال64 را هنوز فراموش نكرده بود، با به كار گيري يكصد تيپ سعي در سد كردن راه رزمندگان اسلام را داشت. با اين اوصاف نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران توانستند مواضع دشمن بعثي را در هم كوبيده و تا نزديكي شط العرب به پيشروي ادامه دهند.


با روشن شدن هوا، جنگ وارد مرحله جديدي شد، حضور هواپيماهاي دشمن و آتش سنگين آنان و ورود تانك هاي تي72 و انواع نفربر روحيه تازه اي به دشمن داده و با اين وضع دشمن ضد حمله هاي خود را شروع كرد. جنگ با تمام توان در هوا و زمين ادامه يافت. حضور تيزپروازان هوانيروز ارتش جمهوري اسلامي ايران در اين صحنه ها بيشتر قابل لمس بود. در يك عمليات متهورانه بالگردهاي كبرا توانستند با حمله به كارخانه پتروشيمي عراق به وسيله موشك هاي (ماوريك) آنجا را منهدم كنند كه اين عمل موجب تقويت روحيه نيروهاي خودي و باعث وحشت دشمن شد.
در حين عمليات ده ها بالگرد 214 و شنوك در عمليات جابجايي نيروها به خط جلويي جبهه و تخليه مجروحين از همان ساعات اوليه طلوع آفتاب تا غروب آن و تعدادي ديگر آمادرساني و تداركات نيروها را برعهده داشتند. تيم آتش هم با پرواز مداوم و شكار بي امان ادوات زرهي و ستون هاي مكانيزه دشمن توانستند نقش اساسي در پيش برد عمليات ايفا نمايند.
عرصه هر لحظه بر نيروهاي دشمن متجاوز تنگ تر مي شد و آنان در منطقه كانال زوجي تا نهر جاسم گرفتار شده بودند، لذا براي بيرون رفتن از محاصره با به كارگيري تمام توان رزمي و تمركز آتش توپخانه و انجام حملات محدود توانستند خود را به ضلع جنوبي كانال ماهي برسانند و به دنبال آن با اقدامات مهندسي سنگين سه دژ به ابعاد 1000،500 و 1500متر احداث نمايند اما رزمندگان اسلام اعم از نيروهاي جان بركف سپاه پاسداران، بسيجيان مؤمن، با پشتيباني توپخانه نيروي زميني، نيروي هوايي و هوانيروز عزيز ارتش جمهوري اسلامي ايران طي چهار مرحله حمله توانستند تعداد زيادي از نيروهاي دشمن را كشته و يا مجروح و تعدادي را اسير نموده و خاكريز دژها را تصرف نمايند.
از اقدامات مؤثر هوانيروز در اين عمليات ايجاد يگان مستقل امداد هوايي براي اولين بار بود، چون قبل از عمليات و با توجه به حجم سنگين آتش دشمن برآورد مي شد كه تعداد مجروحين نيز زياد باشد، لذا مديريت بهداري سپاه از هوانيروز تقاضا كرد كه جهت انتقال مجروحين راهكاري مناسب ارايه نمايد و هوانيروز نيز تعدادي بالگرد شنوك و 214 را از ساير ماموريت ها منفك و با استقرار در محل هاي مخصوص، مأموريت تخليه محروحين را به، آنان واگذار نمود. بر همين اساس بود كه هوانيروز توانست در اين عمليات هزاران مجروح را از صحنه عمليات تخليه و به مراكز تعيين شده انتقال دهد.
بر اثر حجم بالاي مأموريت هاي بالگرد هاي كبرا، اين بالگرد ها دچار نقص فني مي شدند كه اين مشكل نيز با درايت و شهامت خلبانان غيور هوانيروز ارتش جمهوري اسلامي مرتفع شد. از خصوصيات بارز ديگر اين عمليات اين بود كه هوانيروز توانسته بود در طول عمليات با انجام 4406 ساعت پرواز، هلي برن 5292 نفر به منطقه عمليات، انتقال 5601 مجروح به پشت جبهه و جابجايي 410 تن تدارك در اين حماسه بزرگ نيروهاي مسلح شريك باشد.
هوانيروز با استفاده از 68 موشك تاو، 4 فروند موشك ماوريك، 8610تير انواع راكت و 14238 گلوله توپ 20 ميلي متري، بزرگترين رزم تاكتيكي هوانيروز را از هر نظر با جان فشاني نيروهاي خدوم خود با موفقيت به پايان رسانيد،در همين رابطه مسئولين سپاه اعلام نمودند كه چنانچه هوانيروز در اين عمليات حضور نداشت نيمي از كارها انجام نمي گرديد.
در اين عمليات غرور آفرين دو تن از شجاع ترين خلبانان بالگرد كبرا، سرلشكر ابراهيم فخرايي و سرلشكر غلامعلي اشتري به ديدار معبود شتافته و به درجه رفيع شهادت نائل شدند. تعداد 15 نفر نيز ايثار نموده و به درجه رفيع جانبازي نائل آمدند.




نتايج:
• مواضع متعددي درخاك عراق به اشغال ايران درآمد كه بالغ بر 75 كيلومتر مربع بود.
• حدود 90000 عراقي كشته و زخمي شدند و 2385 نفر به اسارت درآمدند.
• 800 تانك و نفربر منهدم شد و 190 دستگاه به غنيمت درآمد.
• 40 هواپيما و 5 بالگرد سقوط كرد.
• 180 عراده توپ و 90 قبضه پدافند هوائي منهدم و 20 عراده توپ نيز به غنيمت درآمد.
• بعد از عمليات شمارش معكوس پايان جنگ شروع شد كه منجر به صدور قطع نامه 598 در سال 1366 گرديد.


با همين ايثارها و جان فشاني هاي نيروهاي اسلام اعم از پاسدار و بسيجي و ارتشي بود كه جمهوري اسلامي توانست در اين عمليات و ديگر عمليات هاي هشت سال دفاع مقدس كه به حق رويارويي تمام اسلام در برابر تمام كفر بود به جهانيان بفهماند كه همواره قدرت ايمان بر قدرت سلاح پيروز است و تا ابد به هر دشمني حتي اجازه فكر به تجاوز به ميهن اسلامي را هم ندهد.
در پايان ياد و خاطره تمامي شهداي هشت سال دفاع مقدس و عمليات بزرگ كربلاي5 را گرامي مي داريم و به روح پر فتوح رهبركبير انقلاب اسلامي حضرت امام خميني (ره) كه همواره با نفس گرم خود مرهمي بر زخم هاي روح و تن رزمندگان اسلام بودند، درود مي فرستيم.




منابع:

كتاب اطلس نبردهاي ماندگارنيروي زميني ارتش (سازمان ايثارگران ارتش)
كتاب حماسه هاي ماندگار هوانيروز
اطلس جنگ ايران و عراق مركز اسناد و تحقيقات دفاع مقدس(سپاه)
عمليات كربلاي 5 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ(سپاه)