بررسی نقش كنگره‌ها و يادواره‌های شهيدان در تاريخ شفاهي ايثار و شهادت
آرشيو شفاهي يكي از روش‌های ضبط و انتقال تاريخ ايثارگران و شهيدان انقلاب اسلامي و جنگ تحميلي است كه تاكنون مراكز اسنادي كشور اقدامات شایسته‌ای انجام داده‌اند. جمع‌آوري و تدوين خاطرات مبارزان مسلمان كشورمان در جريان انقلاب اسلامي و جنگ تحميلي كه بسياري از آنان به خيل شهدا پيوسته‌اند و جمع كثيري نيز در شمار ايثارگران قرار دارند، كمك زيادي به انتقال تاريخ كشورمان به آيندگان می‌كند.
برپايي كنگره‌ها و يادواره‌های شهداي مبارز مسلمان انقلاب اسلامي و شهيدان دفاع مقدس كه همواره در نقاط مختلف كشورمان و از سوي نهادها برگزار می‌شود، فرصتي است تا به انجام مصاحبه و گردآوري خاطراتي به شكل آرشيو شفاهي درباره‌ی شهدا و ايثارگران، از طريق مصاحبه و نقل خاطرات مبارزان و زندانيان سياسي دوره‌ی پهلوي، سرداران جنگ تحميلي و رزمندگان، جانبازان و آزادگان مبادرت شود. خانواده‌های شهدا، ايثارگران، جانبازان و آزادگان، نمادهاي ملموس جنگ تحميلي هستند. جانبازان و آزادگان، اسناد زنده‌ی دفاع مقدس هستند، اما در مجموع اسناد صوتي و تصويري و به تعبيري، آرشيو شفاهي، از بیشتر آنها در اختيار نداريم.
منابع اطلاعات و اسناد و آثار به‌جامانده‌ی از دفاع مقدس، به عنوان ماده‌ی خام براي پژوهش‌گران و نويسندگان علاقه‌مند به قلم‌زدن در اين حوزه، از ارزش والايي برخوردار است، ولي تاريخ شفاهي مكمل اين اطلاعات تاريخي خواهد بود. محققي كه می‌خواهد وارد تحقيقات انقلاب اسلامي و دفاع مقدس و پژوهش درباره‌ی شهدا و ايثارگران شود، بايد به حدي اسناد متقن و مستند در اختيارش باشد تا به خاطر حرف‌های بي‌پايه و اطلاعات ضعيف، در تشخيص اسناد دچار سردرگمي نشود. تدوين آرشيو شفاهي در كنار آرشيو مستندشده‌ی اسناد، تنها راهي است كه اين گره را می‌گشايد. محققان نياز دارند تا مصاحبه‌ها و خاطرات سرداران و رزمندگان و ايثارگران را با اسناد موجود تطبيق دهند تا بتوانند به درستي قضاوت كنند. اين‌گونه است كه می‌توان از تحريف تاريخ انقلاب اسلامي و جنگ تحميلي، ممانعت كرد. محققان تاريخ‌نگاري جنگ، درصدد هستند تاريخ جنگ را در گذر زمان از گزند تحريف حقايق آن دور نگه دارند تا بدين‌وسيله دين خود را به خون شهدا و وظيفه‌ی خود را در قبال فرزندان اين سرزمين ادا كنند. تهيه و تدوين تاريخ شفاهي ايثار و شهادت، يكي از بهترين ابزار است.
نگارنده که خود سال‌ها مسئول و دست‌اندرکار سامان‌دهی آرشیو بنیاد شهید و ایثارگران و نیز ستاد بزرگداشت و برگزاری کنگره‌ی شهدای منطقه 19 است و همچنین عهده‌دار مسئولیت‌های فرهنگی حوزه‌ی جوادالائمه و کانون بسیج هنرمندان ناحیه‌ی مقاومت بسیج ابوذر می‌باشد و در تنظیم آرشیو ایثار و شهادت و در برگزاری ده‌ها یادواره‌ی شهیدان دفاع مقدس مشارکت داشته است و طرح تهیه‌ی آرشیو شفاهی قریب به پانصد نفر از این عزیزان را به انجام رسانده است.
با فرصت‌های این کنگره‌ها برای ثبت تاریخ شفاهی شهیدان و ایثارگران و مبارزان مسلمان و همچنین رزمندگان دلیر آشناست و نگارنده در اين نوشتار بر آن است تا راهكارهايي براي تدوين تاريخ شفاهي انقلاب اسلامي و جنگ تحميلي در پرتو كنگره‌ها و يادواره‌های شهيدان و رزمندگان دفاع مقدس بررسی و ارائه کند.
کلیدواژه‌ها: سازمان بنياد شهيد و امور ايثارگران، شهيدان، آرشيو شفاهي، دفاع مقدس، ايثارگران، انقلاب اسلامي
پژوهشگر: داود امینی
دریافت متن کامل مقاله 
