ناگفته هایی از کشتار حجاج ایرانی در سال ۱۳۶۶ و فاجعه منا در سال ۹۴

سرپرست حجاج ایرانی درباره چگونگی حضورش در امور حج  از سالهای ابتدایی انقلاب و نظام اسلامی گفت: سال ۱۳۵۹ برای نخستین بار به حج مشرف شدم. در آن ایام در امارات (دبی) منبر می رفتم. یکی از دوستانم در آنجا کاروان داشت و از من دعوت کرد که به همراه کاروان به حج مشرف شوم. زمانی که من به ایران آمدم که به حج بروم مصادف شد با آغاز جنگ تحمیلی و طبیعتا پروازها لغو شد و یک جمع محدودی از ایرانی ها؛ کمتر از ده هزار نفر به حج مشرف شده بودند و ناچار شدم بوسیله لنج از بندرعباس به دبی بروم و از آنجا به حج مشرف شدم. این اولین سفر من بود و با توجه به اینکه من خاطراتی گذشته نداشتم. برای من بسیار جالب بود و از آنجا شروع شد. سال ۶۰ من موفق به تشرف نشدم، اما از سال ۶۱ به بعد در بعثه حضرت امام (ره) مسئولیت پیدا کردم و در موسم حج حضور پیدا می کردم

حجت الاسلام قاضی عسگر درباره نحوه رخداد هر دو فاجعه و  کشتار حجاج ایرانی روایت هایی  تازه ای ارائه کرد؛ سال 66 سعودی ها با تصور اینکه ایرانی ها به سمت مسجد الحرام می روند! و مثلا قصد شورش و امثال اینها دارند! با پیش زمینه هایی که درست کرده بودند به زائرین  تیراندازی کردند.واقعا چنین قصدی در کار نبود. مردم می خواستند بعد از کمی راهپیمایی و قبل از رسیدن به حرم، شعارها را تمام بکنند و در  صفوف نماز جماعت شرکت کنند.  سال ۱۳۶۶ حادثه «حج خونین» اتفاق افتاد که تعداد زیادی از حجاج ما آنجا به شهادت رسیدند و نهایتا سه سال حج تعطیل شد. از سال ۱۳۷۰ آیت الله ری شهری از من خواستند که معاونت ایشان را در حوزه پژوهش و آموزش به عهده بگیرم که مجددا در بعثه مشغول به کار شدم و تا سال ۸۸ استمرار پیدا کرد و نهایتا بنده از ناحیه رهبری به عنوان نماینده ولی فقیه در حج و زیارت و سرپرست حجاج برگزیده شدم و تا به امروز هم در خدمت حجاج عزیزمان هستم.

وی از روز نهم مرداد شصد و شش  گفت:  روز جمعه ۹ مرداد ۱۳۶۶ (ششم  ذیحجه) مراسم برائت از مشرکین  ما بسیار باشکوه برگزار شد و جمعیت خیلی زیادی در مقابل بعثه تجمع کردند و شعارهای برائت آنجا داده شد و  پیام امام ره هم خوانده شد.آن روز سعودی ها با تصور اینکه ایرانی ها به سمت مسجد الحرام می روند و مثلا قصد شورش و امثال اینها دارند با پیش زمینه هایی که درست کرده بودند به زائرین تیراندازی کردند و از بالای پارکینگی که در آنجا وجود داشت به سمت زائران ما سنگ و کلوخ ! و میله های آهنی پرتاپ می کردند؛ که متاسفانه جمع قابل توجهی از عزیزان ما به شهادت رسیدند. واقعا چنین قصدی در کار نبود. مردم قصدشان این بود که بعد از کمی راهپیمایی و قبل از رسیدن به حرم، شعارها را تمام بکنند و در صفوف نماز جماعت شرکت کنند.

نماینده ولی فقیه، کشتار حجاج ایرانی  را در مکه مکرمه «جنایت» خواند و افزود: اکثر قریب به اتفاق شهدای ما مردم عادی بودند و بعد از تیراندازی هم یک بخشی از آنها زیر دست و پا ماندند و تعداد زیادی هم مجروح شدند. صحنه های بسیار دلخراشی بود چون که جنازه های یک عده ای را برده بودند و بستگانشان نمی دانستند که آنها کجا هستند و به تدریج در درمانگاه ها و بیمارستان ها اینها پیدا می شدند. تا روزهای آخر ماندند تا جنازه ها کشف شد.

سرپرست حجاج ایرانی پس از سی و یکسال به یک شایعه هم پاسخ داد و گفت: یک شایعه ای که متاسفانه آن موقع هم پخش شد. اینکه بعضی از این  خانواده ها پیدا نشدند و یا بعضی از زن ها پیدا نشدند، نه! همه اینها دروغ بود و همه کسانی که آنجا به شهادت رسیده بودند، جنازه آنها مشخص و به ایران برگردانده شد.

حجت الاسلام قاضی عسگر در ادامه از فاجعه منا هم تحلیل متفاوتی عرضه کرد. او درباره وقایع حج سال ۹۴ اظهار کرد:این حادثه در منا ! حادثه ای بود که از نظر ما کاملا پیش بینی نشده بود. چون ما در طول تاریخ حج چنین حوادثی نداشتیم که در بین راه این همه انسان شهید بشوند و از دست بروند، البته آن زمان هایی که اجازه می دادند که اتوبوس ها در مسیر حرکت کنند، گاهی ممکن بود که افراد لابه لای اتوبوس ها گرفتار شوند اما اینکه حادثه ای به این صورت اتفاق بیفتد، نبود. ما گزارش های بسیار زیادی از این حادثه تهیه کردیم. شاید بیشتر از  ۸۰۰ مصاحبه از خانواده ها داشتیم؛ که اینها دقیقا بعضی هایشان نزدیک حادثه بودند و بعضی هایشان هم شنیده بود و توانستیم مستندسازی کنیم.

وی درباره نتیجه این گزارش ها و مستندات  تاکید کرد: کاملا برای ما روشن شد که اگر ماموران سعودی درست عمل می کردند، این حادثه به وجود نمی آمد و اگر بعد از به وقوع پیوستن واقعه درست عمل می کردند، ما شاهد این همه شهید و مصدوم نبودیم. اینها نتوانستند این حادثه را درست مدیریت کنند و نهایتا جمع کثیری به شهادت رسیدند. آنجا خیلی تلاش شد برای که این جنازه ها سریعتر به کشور برگردد و آنها هم دچار یک بحران  شده بودند. از یک طرف سردخانه هایشان جا نداشت، کامیون ها را آورده بودند کنار سردخانه «معصیم » و نمی توانستند تخلیه کنند از طرف  دیگر خانواده ها پریشان و نگران بودند. بیمارستان ها ظرفیت این همه مجروح را نداشت یا اگر هم نداشت امکانات لازم را فراهم نکرد؛ و نتیجه اش این شد که چهارصد و شصت و چند نفر از جمعیت ما در آنجا به شهادت رسید.

سرپرست حجاج ایرانی در پایان اظهار کرد: سعودی ها دستورالعملی برای جمرات به ما نداده بودند که شما در این ساعات خاص بروید و حضور پیدا کنید؛ اما بنده قبل از وقوع این حادثه در جلساتی با مدیران کاروان ها، صریحا گفته بودم که شما «حتی المقدور » سعی کنید که از ساعت ده صبح به بعد بروید که مسیر ها خلوت شده باشد. لذا دستورات ما جنبه الزامی برای مدیران نداشت و ما فقط در حد راهنمایی و به صورت توصیه ای خواستیم که آنها این کار را انجام دهند. در همین حد بود.ساعت 8:45 صبح رخ داد. در همان دقایق اول شرایط کاملا عوض شد. ما نیروهای مان را فرستادیم. هیِئت پزشکی و نیروهای بعثه و سازمان رفتند و توانستند یک عده را هم نجات بدهند؛ اما متاسفانه وقتی ماموران سعودی آمدند که آنجا را در اختیار بگیرند، نیروهای امدادی ما را  از صحنه اخراج کردند. مسئله ی مهم دیگری که من خود شاهد آن بودم این بود که؛ ما همیشه برای جمرات از دو خیابان «جوهره »و «سوق العرب » می رفتیم؛ اما این دفعه با چشم خودم دیدم که مردم ما را به شارع ۲۰۴ هدایت کردند و نهایتا هم در همین شارع حادثه اتفاق افتاد. ماموران سعودی ها باید کنترل می کردند. آنجا شیرهای آب در خیلی جاها نبود و آن وسیله نقلیه ای که در کنار خیابان گذاشته بودند و اینکه از شارع ۲۰۵ راه دادند به این خیابان و جمعیتی هم که دوباره به آنجا سرازیر شد. یک عده هم از رمی جمرات برمی گشتند به دل جمعیت آمدند، باید اینها کنترل می کردند و نمی گذاشتند چنین اتفاقی بیفتد. دلایل بسیاری وجود دارد که اینها سستی کردند و یا به تعبیری درست مدیریت نکردند؛ و این  حادثه به وجود آمد.

انتهای گزارش/  ح