ترکیب سازی و هم آیی واژگانی در شعر انقلاب اسلامی و پایداری

نویسندگان:دکتر محمدرضا عابدی، الهام علی جولا

ترکيب سازی در یک زبان، مانند تکثير سلّولی در بدن موجود زنده، بقای آن را تضمين می کند. پيدایش واژگان جدید نتيجۀ احساس نياز اهل ادب به مصالح زبانی تازه است، تا اندیشه متفاوت خود را به زیباترین شکل بيان کنند. شعر انقلاب و پایداری محصول فضای فکری و اجتماعیِ متفاوتی است بنابراین، شاعران با مفاهيم تازه ای مواجه اند و نمیتوانند برای بيان پاره ای از آنها، استعداد زبانی و واژگانی مناسبی بيابند. ناگزیر به واژه سازی می پردازند. در این جستار، نوترکيبهای به دست آمده، در پنج دستۀ کلی اسم مرکب، صفت مرکب، ترکيبات ونددار، ترکيبات شبه ونددار و هم آیی بلاغی واژگان قرارگرفته اند. این نوشتار، پاسخگوی سوالاتی است نظير اینکه: چه مؤلّفه هایی در ميزان توفيق در ساخت نوترکيبها دخيل اند؟ زمينه های فکری غالب در ترکيبهای جدید کدام اند؟ عناصر بلاغی در این ترکيبها چه جایگاهی دارند؟ براساس چه معيارهایی میتوان نوترکيبها را دسته بندی کرد؟ بيشترین نوترکيبها در آثار چه شاعرانی یافت - می شود؟ نگارندگان به نمونه هایی بدیع از نوترکيب های ساخته شده در شعر انقلاب و پایداری دست یافته اند که غالب آنها دربردارندة مضامين ادبی، دینی، ملی، حماسی، عر فانی، سياسی و اجتماعی است.

واژه های کلیدی: نوترکيب، اسم، صفت، ونددار، هم آیی.