تئاتر حماسه ومقاومت ؛ از آشیل تا بکت
نویدشاهد: جنگ و مقاومت، از کهن ترین مضامین کاربردی در هنر، بویژه تئاتر است." ایلیا"و" اودیسه" دو اثر هومر، آثاری بسیار کهن در ادبیات جنگ و حماسه جهان بوده اند و به قبل از پیدایش خط در یونان مربوط می شوند. در ادبیات و زبان فارسی، اثری مانند شاهنامه فردوسی، از بزرگترین آثار گونه ادبی حماسه است که با استقبال گسترده جهانی مواجه بوده است.
جنگ در درون خود، درام و چالشهای عمیق و انسانی را دارا و مشحون از موقعیت ها و شرایطی است که در این موقعیت های مختلف، حقیقت وجودی انسان را آشکار می سازند. از کنه موقعیت ها و شرایط ایجاد شد ناشی از جنگ ومقاومت، " آزادگی" و "ایثار" به بهترین شکل به نمایش در می آید و نویسندگان درام با اندکی تعمق درباره واقعیت جنگ می توانند انواع موقعیتهای دراماتیک را خلق نمایند.
هنر تئاتر از نظر تاثیرگذاری خود بر مخاطب و کارکردی که در زمینه احساسات عمومی به سوی غایت و هدفی ویژه دارد، راهبردی دیگر نیز پدید آورده است؛ گرایش تبلیغی- تهییجی، استراتژی دیگری است که در کشاکش و گیرودار هر جنگی مورد استفاده قرار گرفته تا بوسیله آن، ترغیب عمومی در جنگ برانگیختن حس میهن پرستی و ترغیب نیروهای مردمی برای مشارکت در جنگ انجام گیرد.
اما ژرف نگری هنر درام، همواره جنگ را در ماهیت غنی و جذاب خود حل کرده و با تحلیلهای عمیق در جهت ریشه یابی انگیزه ها و رفتارها حرکت نموده است. بنابراین یکی از مهمترین راهبردهای درام در طول تاریخ خود، گرایش تحلیلی- تفسیری در نگاه به جنگ تلقی می شود. به مدد این استراتژی موثر، ماندگاری آثار بیش از تاریخ مصرف آنها ممکن شده است، زیرا مضامین به دست آمده از این تحلیل و تفسیر، اغلب انگیزه ها و خاستگاههای بسیاری از کشمکشها را توضیح می هد. مثالهای فراوانی برای این استراتژی ها می توان یافت. از"تراژدی" اثر آشیل تا " پایان بازی" اثر ساموئل بکت.
نویسنده : دکتر حمیدرضا افشار
کلید واژه: تئاتر،حماسه، مقاومت، آشیل ، بکت
منبع: خلاصه مقالات چهارمین همایش پژوهشی تئاتر مقاومت
