مرور جنایات یک رژیم جعلی در سینمای ایران و جهان

به گزارش نوید شاهد، سینماگران ایران و جهان در سال‌هایی که از اشغال کشور فلسطین می‌گذرد؛ تلاش کردند تا بتوانند گوشه‌ای از مظلومیت مردم فلسطین و لبنان و تلاش‌های جبهه مقاومت را از طریق تلویزیون و پرده سینما نمایان کنند. آن‌ها تمام تلاش خود را کردند تا بتوانند افشاگر هولناک‌ترین جنایات تاریخ توسط رژیم جعلی اسرائیل باشند. خبرنگار نویدشاهد به مناسبت فرا رسیدن آخرین جمعه ماه رمضان که به نام «روز قدس» نام‌گذاری شده است، تولیدات سینمایی با مضمون فلسطین و آزادی قدس شریف را معرفی کرده است.

در ادامه کارنامه سینمایی و تلویزیونی با محوریت فلسطین و آزادی قدس شریف را با هم مرور می‌کنیم.

فیلم تلویزیونی «برگی برای زیتون»

فیلم تلویزیونی «برگی برای زیتون» به کارگردانی وحید درخشش‌فر در سال 1397 تولید شد. این فیلم درباره مدرسه‌ای در قم است که یک واحد کلاس برای دخترها و پسرها وجود دارد. در این مدرسه مسابقه‌ای با عنوان «نامه‌ای برای کودکان فلسطینی» برپا می‌شود. از این رو معلم کمی در مورد اختلافات قدیمی بین اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها توضیح می‌دهد و از بچه‌ها می‌خواهد آنچه را دوست دارند، طی نامه خود به کودکان بنویسند.

فیلم سینمایی «سی و سه روز»

فیلم «سی و سه روز» بر اساس قصه مقاومت وایستادگی یک روستا عیت الشعب و اهالی آن در برابر پیشروی نیروهای اسرائیلی با تجهیزات پیشرفته است؛ روستایی که به نوعی مدخل و پل ورود به مناطق مرکزی لبنان قلمداد می‌شود. جمال شورجه داستان عروسی یک زوج را در روستایی مرزی روایت می‌­کند که همزمان می­‌شود با حضور دو افسر اسرائیلی در خاک لبنان و اسارت آنان به دست جوانان این کشور.

فیلمنامه این فیلم در چند مرحله مورد بازنویسی قرار گرفته است و در نهایت به دست یک فیلمنامه‌نویس لبنانی«هادی قبیسی» اصطلاحاً «آدابته» و مطابق با ویژگی‌های کلامی ، رفتاری و عینی فضای لبنان ترسیم شده است.

بازیگران مصری، سوری و لبنانی نام آشنای فیلم توسط  آقای «منیر» که سابقه بازی در فیلم مصطفی عقاد محمد رسول‌الله (ع) را داشته است، انتخاب شده‌اند. «پیرداغر» بازیگر نقش مفتش در سریال «مدار صفر درجه» که در این فیلم نقش یک افسر عالی رتبه اسرائیلی را ایفا می‌کند و «دارین حمزه» دختر مسیحی مسلمان شده فیلم «کتاب قانون» و«حنان ترک» بازیگر زن مصری، از بازیگران اصلی این فیلم‌اند. فیلم «سی و سه روز» در سال 1393 ساخته شده است.

فیلم سینمایی «شکارچی شنبه»

فیلم سینمایی «شکارچی شنبه» به کارگردانی پرویز شیخ طادی در سال 1391 منتشر شد. این فیلم درباره یک کودک اسرائیلی به نام «بنیامین» است که سرپرستی‌اش به پدربزرگش واگذار می‌شود. پدربزرگی که یک خاخام صهیونیست است و با توجیهات مذهبی سعی می‌کند نسل کشی و قتل عام دیگر نژادها، ازجمله فلسطینی ها را توجیه کند. کشتار فلسطینی‌ها برای او یک سرگرمی روزانه است و در همین حین این مرام را به نوه خود نیز تدریس می‌کند. فیلم به افشای بسیاری از مناسبات فاسد و ضدانسانی رایج در مجامع صهیونیستی می‌پردازد.

در «شکارچی شنبه» می‌بینیم که چگونه یک کودک ساده و بی‌آزار تحت آموزش های پدر بزرگش تبدیل به یک جانی خون آشام و متوحش می‌شود. فیلم «شکارچی شنبه» همچنین دارای پایانی تأمل برانگیز است. در پایان این فیلم شاهد به قتل رسیدن پدربزرگ به دست خود بنیامین هستیم؛ صحنه‌ای که می‌توان آن را نوعی پیش‌بینی سرنگونی رژیم صهیونیستی قلمداد کرد.

فیلم سینمایی «راه نجات»

فیلم «راه نجات» این فیلم، نخستین ساخته بلند سینمایی راما قویدل است که سال 1391 منتشر شد. راه نجات، داستان مها، مربی مهربان و دلسوز پرورشگاه بهشت در غزه است. بین مها و بچه‌های پرورشگاه، ارتباط عاطفی عمیقی وجود دارد که لحظه‌های شیرینی را رقم می‌زند، اما یک حادثه باعث می‌شود مها حافظه‌اش را از دست بدهد. راما قویدل در این فیلم برای مطابقت جزئیات لوکیشن با مختصات بومی فضا و بستر مکانی وقوع داستان فیلم، از مشاوره عبدالله عبدالرحیم؛ فیلمساز جوان فلسطینی و ساکن غزه بهره گرفته است.

فیلم سینمایی «فیلادلی»

«فیلادلفی» فیلمی به کارگردانی اسماعیل رحیم‌زاده و سید مجتبی اسدی‌پور محصول سال 1389 است.

این فیلم درباره گروهی است که برای انجام فعالیت بشردوستانه تصمیم می‌گیرند تا آذوقه و وسایل پزشکی را به محاصره‌شدگان غزه برسانند و برای رسیدن به این هدف، اقدام به حفر تونلی زیرزمینی می‌کنند. فیلمنامه فیلادلفی در یازدهمین جشنواره فیلم مقاومت سال 1389 در بخش قلم طلایی را دریافت کرد.

فیلم سینمایی«وفا»

فیلم سینمایی«وفا» داستان جوانی به نام ژوبین پناهی است که به جرم جاسوسی برای کشور اسرائیل در لبنان زندانی است. او به دلیل مشکلات روحی و روانی که پس از کشته شدن پدر و مادرش در انفجار بمبی در قبرس، پیدا کرده به بیمارستان منتقل می‌شود. در این زمان مأمور ویژه‌ای از طرف موساد و سازمان امنیت ملی اسرائیل برای ربودن او از آسایشگاه روانی وارد ایران می‌شود.

پوریا پورسرخ، هانیه توسلی، فرهاد قائمیان، فرهاد اصلانی، الیزابت امینی، رضا ایرانمنش و بازیگران لبنانی عدی رعد، حسن عدنان، گیریتا غون و آنجو حمید در فیلم تلویزیونی «وفا » به کارگردانی محمدحسین لطیفی ایفای نقش کرده‌اند. این فیلم در سال 1389 تولید شده است.

فیلم سینمایی «زخم زیتون»

فیلم سینمایی «زخم زیتون»، نخستین ساخته سینمایی محمدرضا آهنج، محصول سال 1383 است. این فیلم، داستان زنی است که همسرش از مبارزان علیه اشغالگری اسراییل است که با وجود مخالفت زن، نسبت به حضور مرد در جهاد علیه اسراییلی‌ها براثر اتفاقی مجبور می‌شود خودش نیز در جریان مبارزه قرار بگیرد و در این راه آن‌قدر پیش می‌رود که یک تصمیم غیرمنتظره می‌گیرد؛ تصمیمی که باعث تحول شخصیتی او و دیگران می‌شود.

فیلم سینمایی «قناری»

فیلم «قناری» به کارگردانی جواد اردکانی روایتی است درباره جانفشانی کودکان و نوجوانان فلسطینی در راه مبارزه برای آزادی کشورشان. داستان فیلم «قناری» درباره یک پسر خردسال فلسطینی است که دچار لکنت‌زبان است. یک کشیش مسیحی به نام «پدر سیمون» برای کمک به رفع این مشکل، قناری کوچکی را به او هدیه می‌دهد و از او می‌خواهد برای قناری خود محیطی آرام و کم سر و صدا ایجاد کند تا قناری بتواند برایش آواز بخواند. تلاش این کودک برای یافتن محیط امن و آرام او را با مسائل مختلفی روبه رو می‌کند. قناری، در واقع نمادی است از صلح و آشتی و این فیلم استعاره‌ای است از صلح طلب‌بودن کودکان فلسطینی. این فیلم سال 1382 تولید شد.

فیلم سینمایی «هیام»

«هیام» فیلمی به کارگردانی محمد درمنش و نویسندگی عباس طهماسبی، غلامحسین دریانورد، محمد درمنش ساختهٔ سال 1382 است. این فیلم موضوع مقاومت فلسطین و تجاوز صهیونیست‌ها به حقوق مردم این سرزمین را از دریچه روابط انسانی به تماشا درآورده است. فیلم «هیام» تلاش می‌کند تا با ترسیم این واقعیت که اشغال فلسطین برهم زننده زندگی‌های عاشقانه و به هجران کشاندن وصال‌ها است، مخاطب خود را با جنایات رژیم صهیونیستی و تصرف خاک فلسطین آشنا کند. البته در پایان فیلم، آزادی قدس نوید داده می‌شود؛ خروج هیام و شوهرش از بند و بلای صهیونیست‌ها، آینده‌ای روشن و قریب الوقوع را برای مردم فلسطین نشان می‌دهد.

فیلم سینمایی «بیگانگان»

فیلم «بیگانگان» به کارگردانی عباس رافعی نیز مصائب مردم فلسطین و جنایات رژیم اشغالگر قدس را در قالب روایتی با پس زمینه‌ای عاطفی و عاشقانه ترسیم کرده است. جوانی به نام «حسام» عاشق دختری به نام «لیلا» می‌شود. آن دو قصد ازدواج با یکدیگر را دارند، اما حمله صهیونیست‌ها به آن کشور و به وجود آمدن جنگ و سپس آواره شدن ساکنان شهر، باعث می‌شود که این دختر و پسر یکدیگر را گم کنند، اما پس از گذشت بیش از نیم قرن از این حوادث و در شرایطی که حسام و لیلا هر دو در سالخوردگی به سر می‌برند، اتفاقاتی رخ می‌دهد که زمینه پیوند آنها را فراهم می‌کند. از نکات قابل توجه این فیلم، اشاره پررنگ آن به نقش انگلستان در شکل‌گیری رژیم صهیونیستی است. مخاطب در این فیلم با یک گروه از صهیونیست‌های تندرو به نام «هاگانا» آشنا می‌شود که به همراه انگلیسی‌ها نقش مهمی در اشغال منطقه حیفا در دوران تصرف کشور فلسطین داشتند.این فیلم سال 1382 تولید شده است.

فیلم سینمایی «چشمان آبی زهرا»

فیلم سینمایی «چشمان آبی زهرا» به کارگردانی علی درخشی، سریالی است که یک نسخه سینمایی از روی آن تهیه شد. این فیلم درباره جستجوی یک گروه پزشکی اسرائیل در اردوگاه‌های فلسطینی برای یافتن یک کودک است تا چشمان او را به جای چشمان فرزند یکی از مقامات بلند پایه اسرائیل پیوند بزنند. فرزند اسرائیلی دارای معلولیت‌های متفاوتی است. تئودور؛ کودک ناقص‌الخلقه‌ای است که با دزدیدن چشمان زیبای یک کودک فلسطینی، بینایی‌اش را به دست می‌آورد.

پخش چشمان آبی زهرا در سال‌های ابتدایی دهه 80 واکنش‌های متفاوتی را در پی داشت. از جمله آن‌که در زمان نمایش نسخه سریالی این اثر از شبکه جهانی سحر، دریافت تصاویر این شبکه در فرانسه قطع شد.

فیلم سینمایی «سرب»

«سرب» ساخته مسعود کیمیایی، داستان یک زوج جوان یهودی ایرانی را در اواخر دههٔ 20 خورشیدی روایت می‌کند که خواهان عزیمت به سرزمین موعود (اسرائیل) هستند اما پس از مواجهه با مخالفت سازمان یهودی هاگانا و کشته شدن عمویشان به دست آنها مجبور به فرار شده و درگیر ماجراهای پس از آن می‌شوند. این فیلم بیشتر به مناسبات درونی صهیونیسم نظر دارد و محصول سال 1367 است.

فیلم سینمایی «آتش پنهان»

«آتش پنهان» نخستین فیلمی است که در ارتباط با مردم فلسطین و مقاومت‌شان در برابر رژیم صهیونیستی ساخته شد. یکی دیگر از فیلمسازانی که در سال 1369 به سراغ موضوع فلسطین رفت مرحوم حبیب کاوش بود.

 داستان فیلم «آتش پنهان» درباره ژاکوب، یهودی لبنانی الاصل است که در یک میهمانی، به همراه تعدادی از نزدیکانش به دست گروهی که به لباس رزمندگان فلسطینی درآمده‌اند، کشته می‌شود. خواهر و دختر ژاکوب، سارا از این حمله جان سالم به درمی‌برند. رزمندگان فلسطینی که درمی‌یابند هدف اسرائیلی‌ها از این ماجرا برانگیختن افکار عمومی علیه مبارزه آن‌ها است.

فیلم سینمایی «بازمانده»

«بازمانده» تاریخی‌ترین و مهم‌ترین اثر سینمایی «سیف الله داد» در سال 1373 است. فیلمی که درباره مظلومیت مردم فلسطین ساخته شد که تمام بازیگرانش خارجی بودند و کل کار هم در سوریه فیلمبرداری شد. داستان این فیلم به سال 1948 بازمی‌گردد که شهر حیفا در معرض اشغال قرار داشت. «بازمانده» تا به امروز ماندگارترین تلاش سینماگران ایرانی برای تصویر کردن مقاومت مردم فلسطین بوده ‌است.

فیلم سینمایی «لبنان عشق من»

«لبنان عشق من» ساخته حسین کاربخش که سال 1374 تولید شده است. این فیلم درباره ماری دختری جوان، فرانسوی و عضو صلیب سرخ است. او هنگام کمک به مصدومین بمباران جنوب لبنان اسیر سربازان لحدی می‌شود. آن‌ها قصد دارند، او را به سوی اسرائیل ببرند، اما با گروهی از مقاومت درگیر می‌شوند و شکست می‌خورند. گروه مقاومت هنگام انتقال پیکر نیمه‌ جان ماری به لبنان در مسیری قرار می‌گیرند که در تصرف دشمن است و حوادثی برای آن‌ها پیش می‌آید.

فیلم سینمایی «قاعده بازی»

عبدالرضا نواب صفوی فیلم «قاعده بازی» را در سال 1376 تولید کرد. این فیلم درباره یک هواپیمای 474 است که از وین عازم تل آویو می‌شود. این هواپیما در طول مسیر توسط نیروهای مبارز فلسطینی ربوده شده و 350 نفر مسافر آن به گروگان گرفته می‌شوند. دولت صهیونیستی برای استفاده‌ی تبلیغاتی، ترجیح می‌دهد که مسافران به نحوی از بین بروند و درصدد نقشه‌ای برای انجام این برنامه برمی‌آید. مبارزان فلسطینی برای نجات جان مسافران سعی می‌کنند نقشه‌ی صهیونیست ها را خنثی کنند.

فیلم سینمایی «هفت سنگ»

 فیلم «هفت سنگ» توسط عبدالرضا نواب صفوی در سال 1376 منتشر شد. هفت سنگ، داستان دیوید پسر خاخام الیاس مشوه شمعون است که پس از سال‌ها اقامت در هلند و پایان تحصیلاتش، برای زیارت و ملاقات با شخصی به نام شیخ کریم وارد فلسطین می‌شود. خاخام که قصد دارد پسرش را در الخلیل نگه دارد و برای آینده او در دستگاه حکومتی صهیونیست‌ها امید‌ها دارد، دیوید را به مقامات معرفی می‌کند، اما ماموران موساد که از مقاصد دیوید مطلع شده‌اند، به دنبال او می‌روند.

سینمای بین‌الملل

فیلم سینمایی «فرحه»

فیلم سینمایی فرحه به کارگردانی دارین سلّام است که در سال 2021 منتشر شد. این فیلم داستان دوران نوجوانی یک دختر جوان در یکی از روستاهای فلسطین اشغالی در سال 1948 است. شخصیت حقیقی داستان فردی به نام «رضیه» است که در فیلم نام وی به «فرحۀ» تغییر می یابد. «فرحۀ» دختری سرزنده و هوشیار است که مادر خود را از دست داده است. او به دنبال ادامه تحصیل است. اما به دلیل آنکه روستای آنها پس از مقطع ابتدایی مدرسه‌ای برای دختران ندارد، نمی تواند به تحصیل ادامه دهد. لذا «فرحۀ» تصمیم می گیرد برای ادامه تحصیل به شهر برود. او آرزوی خود را اینگونه بیان می‌کند که آرزو دارد پس از تحصیل «معلم» شود و مدرسه ای برای دختران در روستایشان تأسیس کند.

در ایامی که او در تلاش است پدرش را- که مردی متمول و کدخدای روستا است- برای ادامه تحصیل «فرحۀ» در شهر قانع سازد، اشغالگران انگلیسی در حال ترک فلسطین هستند. زمانی که پدر «فرحۀ» نامه ثبت نام وی در مدرسه‌ای در شهر را امضا می کند، اشغالگران صهیونیست به روستای آنها حمله می کنند. پدر تلاش می کند او را همراه یکی از اقوام راهی شهر کند تا در امان بماند اما فرحه با پدر می ماند و پدر برای آنکه جانش را نجات دهد او را در انبار آذوقه منزل شان مخفی کرده، در را از پشت قفل می کند تا بعداً باز گردد و فرحه را نجات دهد.

فیلم سینمایی «3000شب»

3000 شب یک فیلم درام به کارگردانی می مصری است که در سال 2015 منتشر شد. این فیلم در همان سال در بخش سینما معاصر جهان در جشنواره بین‌المللی فیلم تورنتو به نمایش درآمد. این فیلم برای شرکت در بخش بهترین فیلم خارجی‌زبان هشتاد و نهمین دوره جوایز اسکار پیشنهاد شد.

این فیلم ماجرای لیال، یک تازه عروس جوان و معلم مدرسه فلسطینی است که به اشتباه دستگیر و به هشت سال زندان محکوم می‌شود. او به زندان زنان اسرائیل با امنیت بالا منتقل شده که در آن با دنیای وحشتناک زندانیان سیاسی فلسطینی و با زندانیان جنایی اسرائیلی مواجه می‌شود.

هنگامی که متوجه می‌شود باردار است، رئیس زندان او را تحت فشار برای سقط فرزند و جاسوسی در میان دیگر زندانیان فلسطینی قرار میدهد. با این حال، لیال پسرش را به دنیا می‌آورد. در لحظه‌ای از درک حقیقت، لیال مجبور به انتخابی می‌شود که برای همیشه زندگی‌اش را تغییر خواهد داد.

فیلم سینمایی «عمر»

«عمر» یک فیلم درام فلسطینی محصول 2013 به کارگردانی هانی ابواسعد است. از این فیلم در جشنواره کن سال 2013 رونمایی شد. فیلم «عمر» پنجمین اثر بلند داستانی «ابو اسعد» و دومین فیلمی است که در میان آثار سینمایی وی، پس از اینک بهشت در سال 2005، به لیست نامزدهای نهایی جوایز اسکار راه یافته‌است.

این فیلم طی 8 هفته در شهرهای ناصره، نابلس و بیت شنان تصوربرداری شد و در آن آدم بکری در نقش «عمر» و لیم لوبانی در نقش «نادیه» از فلسطین بازیگران اصلی هستند. همچنین ولید زعیتر در نقش «رامی»، سامر بشارات در نقش «امجد» و ایاد حورانی در نقش «طارق» نیز در این فیلم نقش‌آفرینی کرده‌اند.

هانی ابواسعد، کارگردان فیلم در گفتگو با شبکه خبری «الجزیره» گفت: این فیلم ۹۸ دقیقه‌ای که از واقعیت‌های زندگی روزمره مردم فلسطین الهام گرفته شده، روایتگر رابطه چند دوست است که برای آزادی سرزمین خود با سربازان اسرائیلی مبارزه می‌کنند، اما در این مسیر دچار اشتباهاتی می‌شوند.

بیش از چهار دهه از انقلاب اسلامی می‌گذرد؛ به نظر می‌رسد در زمینه تولیدات سینمایی معطوف به مقاومت مردم فلسطین، کم‌کاری اتفاق افتاده و هنرمندان باید بیش از پیش به این مسئله اهمیت دهند. هنرمند و سینماگران می‌تواند با آثارشان، انسان‌‌ها را نسبت به مشکلاتی که مستکبران جهان به وجود می‌آورند آگاه کرده و در جهت زدودن و برطرف کردن مشکلات، جامعه جهانی را بسیج کنند.

خبرنگار: آرزو رسولی نجار