آیا پس از فتح خرمشهر به صلح نیاز داشتیم؟

از نظر ایران، آیا اساساً پس از فتح خرمشهر و عملیات رمضان یا فتح فاو به صلح نیاز داشتیم؟ اگر به دست صلح اراده استراتژیک ایران بود چرا پیش شرط های بسیار سخت برای آن مشخص می کرد؟

ما همیشه به دنبال صلح بودیم و صلح نیاز دائمی هر کشوری است و استراتژی کلی مسئولان جمهوری اسلامی هم به دست آوردن صلح پایدار و شرافتمندانه بود ولی نظام بین الملل هیچ گاه برای تحقق یک صلح پایدار و شرافتمندانه قدم پیش نمی گذاشت و ما ناچار به دامه جنگ بودیم. شناخت متجاوز و پرداخت غرامت از جمله شروط اصلی ایران برای پذیرفتن صلح بود و بدون این دو، هیچ صلح پایداری صورت نمی پذیرفت. اگر عراق به همان راحتی که به ایران تجاوز کرده بود از جنگ فارغ می شد، هیچ تضمینی وجود نداشت که در آینده غائله دیگری درست نکند، همان طور که حمله عراق به کویت این امر را ثابت کرد.

پس می بایست عراق وادار به تحمل هزینه های سیاسی و اقتصادی تجاوز خود می شد تا دیگر بار فکر تجاوز را در سر نپروراند ولی دنیا این را نمی خواست، چون تنبیه عراق را به نفع ایران می دید. درستی سیاست ایران زمانی خود را نشان داد که عراق سراسر تا خاک کویت را به اشغال درآورد و نظام بین الملل خسارت روی گردانی از این سیاست صحیح و به حق ایران را با قربانی کردن کویت پرداخت.

البته باید توجه داشت که برخی شعارهای سیاسی نباید با شرایط اصلی برای پایان دادن به جنگ مخلوط کرد، زیرا شناخت متجاوز و پرداخت غرامت محوری ترین شرایط ما برای پایان دادن به جنگ بود که به نحوی در قطعنامه 598 پیش بینی شد.

البته همین اقدامات ما در طول هشت سال سبب شد تا شورای امنیت سازمان ملل- که قدرت های جهانی اراده سیاسی خود را از این جایگاه به دنیا دیکته می کنند- ناچار شود قطعنامه 598 را تصویب کند وگرنه، نوع برخورد شورای امنیت در شرایط متفاوت جنگ را همه به یاد دارند که از مضمون قطعنامه 598 نیز بسیار دور بود.

منبع: جنگ ایران و عراق/پرسش ها و پاسخ ها/ فرهاد درویشی/ 1385