نقش امام خمینی در مرحله چالش های امنیتی- نظامی چه بود؟

مرحله اول یعنی در مرحله چالش های امنیتی- نظامی، در پی پیروزی انقلاب در بهمن 1357 با مبارزه برای استقرار نظام جمهوری اسلامی آغاز شد که با دو چالش اساسی از دورن و بیرون رو به رو بود. در این مرحله اقدامات و تلاش های امام به شرح زیر قابل تبیین است:

1- امام نخست تهدید امریکا و عراق و کلیه تحولات امنیتی در داخل را در یک دایره به هم پیوسته داخل و خارج، در چارچوب سیاست های امریکا علیه انقلاب اسلامی و نظام جهوری اسلامی و با هدف جلوگیری از استقرار نظام و برقراری نظم و امنیت در کشور تعریف کردند. در واقع، ارزیابی استراتژیک امام از اوضاع و تعریف تهدیدات و به هم پیوستگی و ارتباط آن امکان انسجام جبهه داخلی و کسب آمادگی برای مقابله را، که فضای آن به طوری جدی حاصل از این تهدیدات در این مرحله و به ویژه به هنگام تجاوز عراق علیه ایران، نقش بسیار موثری در اعتماد به نفس و تسلط روحی و روانی مردم برای مقابله با تجاوز عراق داشت.

2- امام در چارچوب این مفهوم سازی، به عنوان یک اقدام استراتژیک، ارتش بیست میلیونی را برای دستیابی به بازدارندگی در برابر مداخله نظامی احتمالی امریکا تشکیل دادند. مدل رفتاری امام در تشکیل بسیج، علاوه بر نگرانی و ناامیدی از توانمندی نیروهای کلاسیک نظامی برای مقابله با تهدید امریکا، اساساً برگرفته از مدل پیروزی انقلاب با تکیه بر حضور میلیونی مردم در صحنه مبارزه بود. امام مجددا یا فراخوانی مردم برای حفظ نظام و انقلاب، بر بسیج، سازماندهی و آموزش نظامی مردم تحت عنوان «ارتش بیست میلیونی» تاکید کردند.

3- حمایت از نهضت های آزادی بخش به عنوان یک سیاست تهاجمی و مکمل سیاست بازدارندگی، در پی افزایش دامنه تهدیدات امریکا علیه ایران در بهمن سال 1358 رسما اعلام شد.

4- رویکرد امام در برابر چالش های امنیتی- نظامی در داخل و خارج، اساسا توجه به داخل بود. پس از تهدید امریکا به مداخل نظامی، امام مجددا بر آسیب پذیری داخلی تاکید کردند. به نظر می رسد امام با توجه به شناختی که از جامعه عراق داشتند، مردم عراق را به انقلاب مستعد می دانستند؛ چنان که بلافاصله پس از شروع جنگ، پیام هایی را به منظور تهییج مردم عراق برای انقلاب و مقابله با رژیم بعثی ارسال کردند. امام خمینی امریکایی ها را نیز به دلایلی فاقد انگیزه و توان لازم برای حمله نظامی به ایران می دانستند. در نتیجه بیشترین توجه و تاکید امام بر داخل بود. ضمن اینکه اساسا تهدید خارجی و وقوع جنگ را با حمایت امریکا بعید نمی دانستند.

منبع: جنگ ایران و عراق/پرسش ها و پاسخ ها/ فرهاد درویشی/ 1385