بزرگداشت آوینی در «داغ شقایق»/ شهیدی که ۴۰ سال جلوتر از زمانه بود

در این برنامه رضا برجی از عکاسان و مستندسازان دفاع مقدس گفت: اگر این مراسم در جای دیگری غیر از اینجا برگزار می‌شد غریب بود.

وی گفت: در چند سال اخیر خیلی از افراد از من می‌پرسیدند اگر آوینی امروز بود چه می‌کرد البته اگر می‌گذاشتند تا اینجا برسد. زمانی بود که می‌گفت وقتی می‌خواهم وارد ساختمان حوزه هنری شوم و از خیابان سمیه می‌آمدم عده ای چون نمی‌خواستند با من روبرو شوند راهشان را دورتر کرده و از در خیابان حافظ می‌رفتند.

برجی افزود: شهید آوینی ۳۰-۴۰ سال جلوتر از زمان خودش را می‌دید. پراکندگی مراکز مختلف فرهنگی در این دوره و زمانه وجود دارد و او، این را می‌دانست. شهید آوینی همه مشکلات را تحمل می‌کرد. فکر نمی‌کنم مسائل مالی حلال مشکلات باشد. اگر ۱۰ میلیارد تومان هم به تلویزیون بدهند اوضاع بدتر می‌شود که بهتر نخواهد شد. مرتضی آوینی جنگ را بستری می‌دانست برای اینکه در این بستر هر مردی دنبال کربلای خودش بود. در بستر عملیات کربلای ۵ هر کسی بدنبال کربلای خودش می‌گشت.

این عکاس دوران دفاع مقدس ادامه داد: مرتضی آوینی درک کرده بود که اتفاقی که در جبهه‌ها می‌افتد بستری شده برای اینکه بخشی از واقعه روز عاشورا دوباره تکرار شود.

وی گفت: ۳، ۴ ماه بعد از شهادت مرتضی آوینی بود که همه فهمیدند او حقوق بچه‌ها را از جیب خودش می‌پردازد. بچه‌ها حتما یادشان هست که حوزه هنری مجله‌های سوره را پخش نمی‌کرد و ما خودمان این کار را کردیم اما او در مقابل همه این مشکلات مقاومت کرد و ایستاد چون کربلای خودش را پیدا کرده بود.

وی گفت: اگر اکنون به ما می‌گویند که چرا چسبیده اید به فضای مجازی، آن موقع هم به شهید آوینی می‌گفتند که چرا به فیلم و عکس چسبیده‌ای؟ او هم در پاسخ می‌گفت که جنگ مهمترین مسئله ما است. ۳۰، ۴۰ سال پیش مرتضی آوینی می‌گفت که مشکل ما از فیلم‌هایمان است. الان هم همه همین را می‌گویند.

رضا برجی پس از پایان سخنرانی  روی سن و در مقابل حاضران در این مراسم از هوش رفت.

در ادامه مراسم بازیگران نمایشی را از زندگی شهید آوینی روایت کردند و پس از آن شهریار زرشناس پژوهشگر فلسفه و ادبیات گفت: مرتضی آوینی متفکر انقلابی دوره گذار است. اگر به نوشته‌های آوینی رجوع کنید بحث توبه بشریت را خواهید دید.

وی ادامه داد: درکشور ما همزمان با انقلاب، گذار تاریخی هم شروع شد.

زرشناس گفت: زمانی که انقلاب پیروز شد باید بساط جدیدی نیز جایگزین می‌شد. غربزدگی شبه مدرن بنای بحران‌سازی گذاشته بود حتی نظام تعلیم و تربیت نیز ایجاد کرده بود. این گذار به راحتی انجام نشده بود و مواجهه خاص خودش را می‌خواست.

وی ادامه داد: شهید آوینی فرزند معنوی انقلاب بود و در متن این دوران گذار به عنوان متفکر ظهور کرد و بالید. اگر این موضوع را نفهمیم فیلمساز بودن او را هم نخواهیم فهمید. او یک متفکر صرف بی اعتنا به مسائل روز نبود بلکه در متن حادثه حضور داشت. مسائل اقتصادی و سرمایه داری بشر مدرن و مسائل دیگر امروز با تار و پود زندگی ما در هم تنیده و از جمله معضلات نظام ماست اما این مشکلات را شهید آوینی آن زمان مطرح کرده بود.

این پژوهشگر فرهنگی تأکید کرد: آوینی قبل از هر چیزی متفکر دوران گذار است اما متفکر مجاهد و متعهد به انقلاب. او هرگز نگفت که چون متفکر هستم نباید فیلم بسازم و یا ژورنالیسم باشم. او هر طور که می‌توانست به موضوعات ورود پیدا می‌کرد. ورود او به موضوعات هم نظری بود و هم عملی. همین چیزهاست که آوینی را خاص و متفاوت می‌کند. ما اکنون مدیران بروکراتی داریم که درِ اتاق‌هایشان را به روی مردم بسته اند در صورتی که آوینی از مدیران متواضع انقلابی بود.

زرشناس همچنین درباره برخی مسائل در رابطه با شهید آوینی که در رسانه‌ها منتشر می‌شود تا او را روشنفکر قلمداد کنند نیز گفت: بسیار تلاش می‌شود که شهید آوینی را یک روشنفکر معرفی کنند و یا اینکه می‌گویند در اواخر عمرش روشنفکر شده بود اما من این موضوع را رد می‌کنم چون تا کمتر از ۴۸ ساعت قبل از شهادت نیز با او بوده ام. او می‌گفت فردا به فکه می‌روم. جایی که فرشتگان ارواح را از زمین مستقیما به آسمان می‌برند. اگر او روشنفکر شده بود چطور به شهادت فکر می‌کرد. کدام روشنفکر است که در این باره حرف بزند. روشنفکرها از مرگ بیزار هستند. آنها به روح و فرشته اعتقاد ندارند.

وی افزود: شهید آوینی عاشق امام خمینی (ره) بود و گفت که بهترین کتابها را امام خمینی(ره) نوشته است. اگر چه او یک دوره کوتاهی قبل از انقلاب روشنفکر بوده اما همیشه می‌گفت که نوشته‌های این دورانش را سوزانده است و امام خمینی(ره)، او را متحول کرده است. او از این دوره عبور کرد هر چند که از سیطره دولت آن زمان ناراحت بود و برخی از فعالیت‌هایی که در آن زمان انجام می‌شد.