اکبر صحرایی: جای خالی ژانر «وحشت» در ادبیات دفاع مقدس

وی با بیان این که خلاقیت و جذابیت در نوشتن یک اثر حرف اول را می زند، افزود: برای مثال داستان های تخیلی مانند «هری پاتر» که توسط ناشران خصوصی چاپ می شود، نسل جوان را به سمت رمان های افسانه و ترسناک کشانده است. این ژانرها باید وارد حوزه دفاع مقدس شود اما از آنجایی که ناشر دولتی و یا خصوصی برای نویسنده این حوزه محدودیت ایجاد کرده اند، اماکن ورود نویسندگان به این ژانرها وجود ندارد.

عضو کمیته تالیف و تدوین «نشر شاهد» استان فارس با انتقاد از محدود کردن نویسندگان به نوشتن به یک قالب خاص گفت: دست نویسنده برای نوشتن باید باز باشد. نویسنده با نوشتن داستان و رمان و با استفاده از خلاقیت می تواند مخاطبان را جذب کند اما هنگامی که برای مثال روی قالب خاطره یا مستندگاری تمرکز می کنیم، خود به خود دست نویسنده بسته می شود و نمی تواند خارج از چارچوب اسناد حرکت کند.

بودجه ناشران دولتی کم شده است

این نویسنده ادبیات پایدار در ادامه با اشاره به تاثیر مسائل اقتصادی کشور روی چاپ کتاب های حوزه دفاع مقدس گفت: مشکلات اقتصادی باعث کاهش تیراژ کتاب شده به گونه ای که شاهد افت کمی و کیفی چاپ کتاب در یک سال گذشته هستیم. به طور معمول هنگامی که مشکلات مالی به وجود می آید خانواده ها نیزخرید کتاب و محصولات فرهنگی را از سبد کالاهای خود حذف می کنند زیرا سیاستگذاری فرهنگی در این زمینه وجود ندارد.

تمرکز نشر شاهد روی خاطرات و مستندات

وی اضافه کرد: متاسفانه مسایل اقتصادی روی فعالیت ناشران دولتی از جمله «نشر شاهد» نیز اثر گذاشته به گونه ای بودجه استان های این انتشارات کاهش یافته است. این ناشر یکی از متولیان ادبیات دفاع مقدس است که طی این سال ها توانسته نویسندگان حرفه ای را جذب کند. کمیته های استانی این ناشر نیز نویسندگان بسیاری را تربیت کرده اند. «نشر شاهد» امروز به نگارش خاطرات و مستندات بیشتر توجه دارد و این رویه باعث شده کمتر به موضوع مخاطب شناسی توجه داشته باشد. البته باید به این موضوع اشاره کرد که این ناشر در سال های گذشته به حوزه هایی نظیر رمان، طنز و همچنین کودک و نوجوان توجه بیشتری داشت.

ناشران خصوصی به ناشران دولتی وابسته اند

صحرایی در ادامه با اشاره به فعالیت ناشران خصوصی حوزه دفاع مقدس اظهار کرد: این ناشران نمره قابل قبولی نمی گیرند زیرا بسیار ضعیف عمل کرده اند. بعضی از ناشران خصوصی دفاع مقدس با ارگان های دولتی ارتباط دارند. اگر ارتباطشان قطع شود، با مشکل مواجه خواهند شد.

وی افزود: این موضوع یک معظل و مشکل در حوزه نشر است. در این فضا آیا یک ناشر خصوصی می تواند بودجه ای در اختیار نویسنده ای قرار دهد و از او بخواهد 3 سال اثر در ژانر تخیلی برای کودکان بنویسد؟ اگر رویه به این صورت بود بسیاری از کتاب های حوزه دفاع مقدس مخاطب جهانی داشت.

نویسنده کتاب «تپه جاویدی و راز اشلو» با بیان این که ناشر به سراغ نویسنده ای می رود که حق تالیف نگیرد یا چند ماه بعد از چاپ پولش را دریافت کند، گفت: ناشر می خواهد در کمترین زمان کتابی متوسط منتشر و از امتیازهایی که وزارت ارشاد برای بالا بودن تعداد عناوین کتاب می دهد، استفاده کند.

عضو کمیته تالیف و تدوین «نشر شاهد» استان فارس افزود: در شیراز ناشری فعالیت دارد که هر سال در نمایشگاه کتاب شرکت کرده و جایزه های مختلفی دریافت کرده است. این ناشر گاهی در یک سال 90 عنوان کتاب چاپ می کند اما پول چاپ این آثار را از نویسندگان نوقلم و یا جویای نام می گیرد. از هر تیراژ حدود 100 جلد را نگه می دارد و بقیه را نویسنده می دهد. نویسنده هم ناچار است کتاب های خود را به صورت رایگان پخش کند و با این روش استعدادش نابود می شود. همان طور که در اقتصاد خصوصی سازی به درستی اتفاق نیفتاده، در حوزه نشر هم وضعیت به همین صورت است.

فرصتی به نام نشر دیجیتال

صحرایی ورود ناشران دولتی و خصوصی حوزه دفاع مقدس به چاپ کتاب های دیجیتال را یک فرصت دانست و اظهار کرد: تبدیل کتاب های چاپی به کتاب های صوتی در حوزه دفاع مقدس هنوز به رسمیت شناخته نشده است. ناشران برای تبدیل اثر به کتاب دیجیتال باید کتاب را به نویسنده برگردانند و از او بخواهند همان اثر را به گونه ای بنویسد که در قالب دیجیتال بگنجد. گاهی چند فصل یک کتاب قطور می تواند مخاطبان زیادی جذب کند در حالی که مطالعه تمام کتاب برای خواننده جذابیت نداشته باشد.

نویسنده کتاب «شمشاد و آرزوی چهارم» با اشاره به مشکلات نشر دیجیتال در کشور گفت: در حوزه نشر دیجتیال دو مشکل به چشم می خورد. نخست آن که حقوق نویسنده به رسمیت شناخته نمی شود و از سوی دیگر ناشران می خواهند همان کتاب مکتوب را به دیجیتال تبدیل کنند.

صحرایی پیشنهاد داد: ناشران می توانند نویسندگانی تربیت کنند که با آشنایی به تکنیک های رایانه ای و همچنین داستان نویسی، نگارش کتاب های دیجیتالی را برعهده بگیرند. برخی از نویسندگان توانایی نگارش کتابی برای مثال 300 صفحه ای ندارند اما می توانند در حوزه کتاب دیجیتال قلم بزنند. در حوزه ادبیات دفاع مقدس باید نقشه راه تعیین شود. در این زمینه یا برخی قوانین دست و پا گیر است و یا در برخی موارد قانون مشخصی وجود ندارد.

کتاب «دار و دسته دارعلی» را بخوانید

این نویسنده ادبیات پایداری در پایان مطالعه کتاب «دار و دسته دارعلی» را توصیه کرد و درباره این کتاب گفت: این کتاب 7 جلدی با تصویرسازی مسعود کشمیری جایزه کتاب سال دفاع مقدس را دریافت کرد. این مجموعه هم به صورت تک داستان و هم به صورت هفت جلدی قابل خوانش است.

وی افزود: «آمبولانس شتری» ، «گردان بلدرچین ها»، «برانکارد دربستی»، «تویوتای خرگوشی»، «مین سوسکی»، «بمب کلاغی» و «خمپاره‌های نقلی» مجلدات این کتاب را تشکیل می دهند که توسط انتشارات «سوره مهر» به چاپ رسیده است. این کتاب مجموعه کاملی است که فرهنگ دفاع مقدس را برای نوجوانان و جوانان روایت می کند.