روزنه ای تازه برای ادبیات کودک و نوجوان می خواهیم
وی ادامه داد: کاربرد واژه "ایثار" فقط در صحنه جنگ نیست، بلکه در روابط اجتماعی نیز مصداق دارد. بخشی از این موضوع، به اهمیت هویت شناسی بازمیگردد. زیرا ما باید بدانیم چه گذشتهای را پشت سر خود داریم و تاریخ کشورمان، رشادتها، موفقیتها، و دشواریها در ذهنمان بماند. اگر کسی خود را به درستی بشناسد و زحمات گذشتگان خود را بداند، برخورد متفاوتی خواهد داشت درحالیکه امروز میبینیم نداشتن حافظه تاریخی، احساس عدم تعلق خاطر به پیشینه ملی و نداشتن هویت مشخص، باعث بروز چه رفتارها و برخوردهایی شده است.
کاشفی خوانساری با تاکید بر یافتن پاسخ این سوال که بعد از خواندن این کتابها، کودک و نوجوان من چگونه خواهد شد؟! تشریح کرد: کاربرد دیگر نگارش کتابهای کودک و نوجوان در حوزه ایثار و شهادت، این است که در هرکشوری خطر وقوع جنگ وجود دارد. کشور ما نیز به دلیل موقعیت سیاسی، جغرافیایی، اجتماعی و غیره، بیشتر در خطر وقوع جنگ و تجاوز دشمن خارجی است؛ بنابراین باید "حس رشادت و حماسی" را در جامعه خود زنده نگه داریم. "حس آمادگی برای دفاع از حق"، باید در کودکان ما بوجود بیاد. البته مصداق این آمادگی میتواند در برابر دشمن متجاوز خارجی و یا در مدرسه در مقابل همکلاسی زورگو باشد.
این نویسنده اظهار داشت: "حس حق طلبی و مقاومت در برابر دشمنان" موضوعاتی هستند که کتابهای حوزه ایثار و شهادت دنبال میکنند. اما وقتی که نویسنده به جای اینکه به این قبیل اهداف درازمدت و عمقی بپردازد، بر این موضوع متمرکز میشود که بچهها فقط یکسری اسامی و آمارهایی از قبیل نام عملیاتها، تعداد اسیر و شهید حفظ کنند و روح ادبیات جنگ را منتقل نمیکند، مشکلات پیش میآید. در واقع، آنچه باید منتقل شود اینست که چرا فردی (شهید) زندگی و آسایش خود را ترک میکند و برای دفاع از یک مجموعه کلیتر (وطن) که در معرض خطر قرار گرفته است میشتابد؟!. کودک ونوجوان باید این موضوع را درک کنند که آنها نیز باید روزی در برابر دشمن بایستند و کتاب موظف است این حس را منتقل کنند.
وی با اشاره به اینکه متاسفانه معمولا به خاطر بودجهای که وجود دارد فساد پیش میآید گفت: همواره فرصت طلبیها و موقعیتسنجی یکسری افراد باعث تولید کتابهای زیاد با نگاه اقتصادی شدهاند. هیچ کدام از کتابهایی که با این رویکرد تولید میشوند، در راستای اهداف عالی دراز مدت و عمقی و تاثیرگذار فرهنگ ایثار و شهادت نیستند. در اینجا دافعهای نسبت به کتابهای تولید شده پیش میآید.
کاشفی خوانساری در ادامه چند پیشنهاد ارائه کرد که عملی کردن آنها میتواند دافعه و آسیب های ایجاد شده نسبت به کتابهای ایثار و شهادت را از بین ببرد و حس تعلق به داشتهها، هویت دینی، آمادگی برای جانفشانی و حفظ ارزشها را بوجود بیاورد.
وی گفت در وهله اول باید در جستجوی مصادیق ایثار و شهادت،
حماسه و دلاوری در مقاطع تاریخی دیگر و کمتر شناخته شده کشور با هدف انتقال مفهوم
دفاع از وطن باشیم. مانند سایر جنگ های این سرزمین، دفاع شخصیت های ملی از منافعمان
در برابر استعمار انگلیس و روسیه و حتی مقاطع قدیمیتر ایستادگی در برابر استعمار مغولها
و پرتغالیها.
دوم اینکه مستقیم گویی در قالب هایی که اصلا سنخیتی با مستقیمگویی ندارند آسیب ها
و دافعه ها را بیشتر می کنند. مثلا در شعر که اساسا موضوع آن اشاره، کنایه و در
پرده سخن گفتن نباید مستقیما و با صراحت حرفهایی را منتقل کرد. شعر و داستان کودک
و نوجوان، محمل خوبی برای انتقال اطلاعات نیست و نتیجه آن کارهای سفارشی و شعاری
میشود که جذابیت و کیفیتی ندارند. از طرفی اطلاعات جذابی برای مخاطب کودک و
نوجوان از حوزه های مهم اما مغفول در کتابهای غیرداستانی و غیر شعری، وجود دارد که
به ندرت خلق شده اند.
این نویسنده کشورمان ادامه داد جنگ را باید در کتابهای غیرجنگی دید. کتابی که روی
آن مهر دفاع مقدس می خورد احتمالا دافعه ها را بالا میبرد اما تصور کنید در یک
کتاب عادی، زندگی فردی به نگارش درمیآید و در میانه داستان، موضوع جنگ وارد می
شود و بخشی از مسیر زندگی قرار می گیرد. این نوع ادبیات، بیشتر ما را به هدفمان می
رساند و مخاطب آن را درک می کند.
وی در پایان یادآور شد: سطح کیفی پایین، شعاری بودن و مستقیم گویی های یکسری از کتابها، تکرار، هجمههای فرهنگی و عکسها و تصاویر دفاع مقدس که روی در و دیوارهای مترو، مدرسه، مسجد و خیابان ها وجود دارند، بچه های ما در حوزه دفاع مقدس با یک سیری کاذب روبه رو کرده است. باید از یک پنجره جدید و روزنه تازه ای وارد شد و کودک و نوجوان را جذب کرد.