اسرار جنگ تحمیلی به روایت اسراي عراقی/روایت سی ام

 نویدشاهد:

«اسرار جنگ تحمیلی به روایت اسرای عراقی»، مجموعه مصاحبه‌های مرتضی سرهنگی (خبرنگار روزنامه جمهوری اسلامی) است که با اسرای عراقی انجام می‌داد.  عمده این مصاحبه‌ها در سال ۶۱ و پس از شکست‌های سنگین قوای دشمن از رزمندگان در اردوگاه های مختلف تهیه شده است. این کتاب در سال 1365  به همت انتشارات صدا و سیمای جمهوری اسلامی در 367 صفحه منتشر شد.

وقتی به این منطقه رسیدیم، بعد از کمی توقف دوباره حمله را شروع کردیم. این منطقه را شما سوسنگرد می گویید و ما خفاجیه. در این حمله نیروهاي ما نیروهاي ما نزدیک شهر مستقر شدند و سوسنگرد را زیر آتش شدید قرار دادند.

نیروي بسیار کوچکی در مقابل ما دفاع می کرد و قصد داشت از ورود نیروهاي ما به سوسنگرد جلوگیري کند. فکر می کنم دوازده نفر می شدند. آنها دو تانک و یک توپ داشتند که در همان دقایق اول از بین رفت. یکی از سربازهاي ما که نامش اسماعیل بود دو نفر از پاسداران این واحد کوچک دفاعی را اسیر کرد و به مقر فرماندهی آورد. سن آنها بین 25 تا 30 سال بود. لباس شخصی به تن داشتند. از محاسن و روحیه ي بالا و سرسختی شان فهمیدم که باید پاسدار باشند. آنها را تفتیش کردند. در جیب یکی از آنها خنجر کوچکی بود که آن را برداشتند و پول و سایر محتویات جیب آنها را پس دادند. بعد اسیران را به مقر فرماندهی آوردند.

فرمانده ي تیپ سرهنگ ستاد، نوري جدوع از آنها بازجویی می کرد. سرهنگ جدوع با خشونت از آنها اطلاعات می خواست.

پاسدارها هیچ نمی گفتند و آرام به سرهنگ نگاه می کردند. وقتی سرهنگ جدوع مطمئن شد که نمی تواند از آنها اطلاعات بگیرد به آنها گفت «خوب، حالا به خمینی فحش بدهید تا من بشنوم و لذت ببرم» یکی از آنها بلند شد و به صورت سرهنگ تف انداخت. سرهنگ بسیار عصبانی شد و دستور داد دستهاي آنها را ببندند و هر دو را اعدام کنند. آنها را از مقر فرماندهی بیرون آوردند. سرهنگ جدوع یکی از سربازها را صدا زد و دستور داد همان جا اعدامشان کنند. سرباز بلافاصله نشانه رفت و شلیک کرد. هر دو پاسدار روي زمین افتادند. واقعه اي که مرا به شدت متأثر کرد رفتار وحشیانه اي بود که عده اي از سربازان

عراقی با این دو جنازه کردند. هر کس از کنار اجساد می گذشت چندین گلوله به آنها می زد، گاهی تا سی گلوله. آن دو جنازه آنجا ماند و ما پیشروي کردیم. چند شب بعد رادیو عربی صداي ایران پیامی به سرهنگ جدوع می داد و می گفت که چرا آن دو پاسدار را با آن وضع فجیع اعدام کردي. از دست ما نمی توانی فرار کنی. ما انتقام خون آن دو پاسدار بیگناه را از تو خواهیم گرفت. اضافه کنم سربازي که پاسدارها را اعدام کرد بعد از سه چهار ماه دیوانه شد و از ارتش اخراجش کردند. سرباز اسماعیل هم که آن دو پاسدار را اسیر کرده بود تقریبا حالت روانی بدي داشت. از ارتش فرار کرد و تا مدتی که من در جبهه بودم هنوز بازنگشته بود. سرهنگ نوري جدوع بعثی از جبهه احضار شد و در وزارت جنگ عراق پست بالاتري گرفت. سرهنگ جدوع خلق و خوي خونخواران را داشت، طوري که هر کس در مسئله اي با او مخالفت می کرد فورا دستور تیربارانش را می داد و به این خاطر کسی نبود که از او وحشت نداشته باشد.

در تاریخ 15/1/81، در سوسنگرد، نیروهاي شما به ما حمله کردند. فشار زیاد در این حمله بر نیروهاي ما وارد شد و عقب نشینی کردیم. چند روز بعد نیروهاي ما تجدید قوا کردند و ضد حمله زدند. این بار نیروهاي شما عقب نشستند وما جلوتر آمدیم. یکی دو روز از این حمله گذشته بود، با سروان نبیل طه که فرمانده ي گروهان ما بود در گوشه و کنار منطقه تازه تصرف شده قدم می زدیم. نامه اي پیدا کردیم. وصیتنامه ي پاسداري بود. سروان نبیل فارسی می دانست. نامه را خواند. از چهره اش فهمیدم که متأثر شده است. به او گفتم « چه نوشته. به نظر ناراحت شدي!؟» گفت « بیا ببین این پاسدار چه نوشته!»

نامه را برایم ترجمه کرد. نامه با آیاتی از قرآن کریم شروع شده بود و در آن از شهادت نوشته بود و نوشته بود که اي خدا ما را جزو شهداي کربلا قرار بده. آنها مقرب درگاه تو هستند ما را با آنان محشور کن» و مطالبی نظیر این.

سروان نبیل به من گفت «ببین نیروهاي ایرانی از خدا چه تقاضایی دارند. آنها از خدا شهادت می خواهند و ما از خدا چه می خواهیم! براي همین است که این طور می جنگند و مقاومت می کنند. ما فکر فرار هستیم و می خواهیم جان خودمان را نجات بدهیم. ببین چقدر بین ما و آنها تفاوت است. آنها خودشان می آیند که شهید شوند اما ما را به زور می آورند و ما فرار می کنیم.» البته سروان نبیل در منطقه ي گریشات سوسنگرد زخمی شد و به عراق بازگشت. دیگر خبري از او ندارم.

یک روز به اتفاق چند سرباز با یک نفربر به یکی از مواضع می رفتیم. جنازه ي پاسداري در میان علفها افتاده بود. به راننده ي نفربر گفتم نگه دارد تا جسد را دفن کنیم. چند تا از سربازها گفتند «لازم نیست. زودتر برویم.» ولی چون افسر بودم دستور دادم پیاده شدند. بیل و کلنگ از نفربر آوردیم و قبري کندیم و من به طرف جسد رفتم. محاسن بلندي داشت. جوان بود. یک ساك کوچک هم در کنارش روي زمین افتاده بود. وقتی جنازه را دیدم احساس کردم رایحه ي بسیار خوبی از آن پراکنده می شود. سر را جلوتر بردم - نزدیک سینه اش - و بو کشیدم. بوي عطر می داد. هرگز چنین عطري را استشمام نکرده بودم. هرچه نگاه کردم جاي زخم در بدنش نبود. جسد سالم بود. جیبهاي او را تفتیش کردم. یک مهر و نماز و یک گوشی رادیو در جیبش بود. فقط مهر را برداشتم و مدتها با آن نماز می خواندم. جسد متوسط القامه بود و کمی سبزه. وقتی او را دفن کردم احساس آرامشی وجودم را پر کرد. سبک شده بودم.

یکی از سربازها ساك کوچک را برداشت. وقتی به موضع برگشتم دیدم آن سرباز پسته می خورد. به او گفتم«پسته از کجا آوردي؟» گفت «در ساك آن پاسدار بود که دفنش کردیم.» به او گفتم «کار بسیار بدي کردي .» بعدها آن ساك را روي میز سروان نبیل دیدم.

آن مهر نماز ور که از جیب پاسدار برداشته بودم مدتها با من بود. یک روز به مرخصی رفتم. در خانه با آن مهر نماز می خواندم.

مادرم گفت «این مهر را از کجا آوردي» ماجرا را برایش تعریف کردم. خیلی ناراحت شد و گریه کرد و گفت «؟« نباید این کار را می کردي.» توضیح دادم «جنازه ي آن پاسدار بوي عطر می داد و من مطمئن شدم که او یک شهید واقعی است و این مهر را به تبرك برداشتم.» و مادرم باز گریه کرد. او مهر را نگه داشت.

در جبهه ي طاهري - ماهشهر نیروهاي ما دوازده سیزده نفر از بسیجی هاي شما را اسیر کرده بودند. سن آنها بین 9 تا 13 سال بود. آنها را به موضع آوردند. فرمانده دستور داد آنها را به همه ي مواضع ببرند و نشان سربازان بدهند و بگویند که این اطفال به جنگ ما آمده اند و همه ي آنها آتش پرست و کافرند. من هم به اتفاق ستوان یکم ثامر کامل توفیق به دیدن این بسیجی ها رفتیم و با آنها سلام و علیک کردیم. یکی از بسیجی ها از من پرسید «تو شیعه هستی؟» گفتم« بله. من شیعه هستم» سرش را تکان داد. از ستوان ثامر هم پرسید. او گفت «من سنی هستم». باز سرش را تکان داد. نمی دانم چه منظوري از این سؤال داشت

ولی آن قدر برایش مهم بود که در آن ساعات اول اسارت برایش پیش آمده بود. آنها آرپی جی هفت داشتند و در جیب یکی از ایشان مقدار زیادي طناب بود که براي اسارت سربازان ما به همراه داشت. چیزي که من در چهره هاي معصوم و کودکانه ي بسیجیهاي اسیر دیدم این بود که آنها اصلا اعتنایی به افراد ما نداشتند و ذره اي نشانه ي درخواست رحمت و ملاطفت در چهره ي آنها نبود. ما وقتی اسیر شدیم سراپا عجز بودیم و التماس می کردیم، ولی آنها اصلا این طور نبودند. یکی از بسیجی ها که واقعا طفل بود، از ما

آب خواست. بچه بود و طاقت نداشت. برایش آب آوردند. به یکی دیگر که بزرگتر بود آب دادند ولی نپذیرفت، اما باقیمانده ي آب لیوان آن بسیجی کوچک را گرفت و سر کشید. از سرسختی و غرور این پسرك بسیجی، مبهوت شدم. بعد، آنها به پشت جبهه منتقل شدند و من دیگر ایشان را ندیدم.