بسیاری از مسائل زنان در جنگ به قلم نمی‌آید

به گزارش نوید شاهد به نقل از امور ارتباطات رسانه‌ای و اطلاع رسانی نخستین جشنواره بین‌المللی فیلم و فیلنامه ایثار، نشست تخصصی «بررسی نقش زنان در عرصه ایثار و شهادت» از مجموعه نشست‌های تخصصی جشنواره، عصر یکشنبه 31 اردیبهشت با حضور انسیه شاه‌حسینی، فیلمنامه‌نویس و کارگردان و جمعی از هنرمندان و منتقدان در سالن ستاره پردیس سینمایی مهرکوه‌سنگی مشهدمقدس برگزار شد. در ابتدای این نشست انسیه شاه‌حسینی گفت: بین زن و مردِ ایثارگر فرقی وجود ندارد بستگی دارد هرکدام در چه شرایطی قرار بگیرند یکی از ویژگی‌های جنگ این است که از زن ها مرد می‌سازد و از مردها مادر.

این نویسنده و کارگردان با اشاره به نقش زنان در سینما بیان کرد: مادرانی که وقتی پسرشان شهید می‌شد پسر دوم‌شان را راهی جبهه می‌کردند و وقتی همسرشان شهید می‌شد هنوز استوار می‌ایستادند، مانند چاهی در خود فرو می‌ریختند و این اوج ایستادگی است. من بسیاری از مردان را دیدم که  در جریان جنگ مادر شدند لذا فرقی بین زن و مرد نمی‌بینم.

کارگردان فیلم «شب ‌به‌خیر فرمانده» گفت: باید بدانیم که مهم‌ترین چیزی که ما را نجات می‌دهد انتخاب درست ما است.

انسیه شاه‌حسینی بیان کرد: یک روز در اخبار مجری خبر گفت: «امام فرمودند جنگ برای ما نعمت است». من با خودم گفتم مگر امام این همه شهید و جانباز را نمی‌بیند؟ آن روز باخودم عهد بستم تا آنقدر این جمله را واکاوی کنم تا به معنی این جمله امام برسم. در یکی از روزهای جنگ در محل مقبره راهیان شهدای هویزه به جایی که محل زندگی مرزنشینان بود رسیدیم و مشاهده کردم که تمام زندگی آنها جعبه مهمات بود و از همین مهمات مصالح و دیوارهای زندگی خود را می‌ساختند.

این فیلمنامه‌نویس گفت: وقتی در آن منطقه برای چوپانی می‌رفتیم با دختری دوست بودم که اسمش «مسبوبه» بود، او حامله بود و ما با هم هیزم جمع می‌کردیم آنجا منطقه مین‌گذاری شده بود. یک روز او پای‌اش را روی مین گذاشت و پای‌اش قطع شد اما در همان حال، با خوشحالی شکم‌اش را گرفته بود و به عربی خدا را شکر می‌کرد و می‌گفت: بچه‌ام سالم است.

وی افزود: در روستای دیگری یک روز زن عربی را دیدم که گفت: می‌روم لب آب تا آب بیاورم، لب آب یعنی درست نقطه‌ای که در تیررس عراقی‌ها است. او به نزدیکی کرخه رفت و عبایش را خیس کرد و برگشت، وقتی آمد عبایش را در آورده بود و به پیرمردها و بچه‌ها داد تا عبا را مک بزنند و دهنشان تر شود. تماشای این سکانس‎‌ها هر انسانی را بهم می‌ریزد.

شاه‌حسینی با اشاره به خاطره کودکی‌اش بیان کرد: در همان شرایط و در آن هشت سال من فهمیدم برای برنده شدن باید حتما اول ببازی، برای به دست‌آوردن باید حتما از دست بدهی و رمز جاودانی این است که اول تشنه باشی.

این کارگردان سرشناس گفت: وقتی به آن نقطه برسید با تمام شکست‌هایی که خورده‌ای مانند یک پهلوان زخمی از جایت بلند می‌شوی و با عظمتی شگرف راه می‌روی، باید به لحظه‌ای برسی که حس می‌کنی نرسیده‌ای. شهادت و ایثارگری تمام رازی است که آدم‌های پاک‌باخته به آن دست پیدا کرده‌اند. وقتی به آرمانت می‌رسی به هدف دنیایی رسیده‌ای و دیگر برایت رنگ می‌بازد.
انسیه شاه‌حسینی با اشاره به کارگردانان عرصه دفاع مقدس می‌گوید: یک فیلمساز دفاع مقدس باید به این مسائل فکر کند، اول باید اندازه خود را محک بزند، باید بداند که این دنیا محل زندگی نیست بلکه محل عبور است اگر این‌گونه به این دنیا نگاه کند قهرمان قصه‌اش با یک ضرر مالی فرو نمی‌پاشد و تازه می‌فهمد باید به سراغ دریای بی‌کرانه صبر برود که خدا در قرآن می‌گوید سلام بر صابرین و سلام بر پاداش‌هایی که برای آنها در نظر گرفته شده است و این صبر از آن انتخاب درست می‌آید که پیش‌تر گفتم.
وی افزود: برای اینکه آرمان‌هایمان ویران نشود، نباید فریب نرسیدن‌ها را بخوریم، نباید از باخت ناراحت شویم، تا نبازیم نمی‌بریم. بسیاری از مسائلی که در جنگ برای زنان اتفاق افتاد را نمی‌شود نوشت، در واقع احساس می‌کنم هنوز جان‌ها در آن شرایط محرمیت قرار نگرفته‌اند، هنوز درک لازم را ندارند حرف زدن در مورد زنان در جنگ کم‌فروشی است، زیرا نمی‌شود آنطور که باید و شاید گفت و نوشت و نمایش داد.

شاه‌حسینی با اشاره به فیلم جدیدش گفت: در فیلم جدیدم به زندگی زنانی پرداخته شده که لباس‌های سربازان را می‌شویند این فیلم خیلی لایه‌های نهفته دارد چگونه می‌توان حس و حال زنی که همسرش شهید و لباس خونی رزمنده‌ای دیگر را می‌شوید نمایش داد؟ ما هنوز به آن مرحله نرسیدیم، حضور زنان صور مختلفی دارد و نمی‌توان هنوز به تمام آن مسائل پرداخت.

وی بیان کرد: فیلمسازان دفاع، زبان سینما را نمی‌شناسند و نمی‌دانند چگونه کلام را باید به تصویر تبدیل کرد، اگر به این ترجمه دست پیدا کنند و بدانند چطور برخی دیالوگ‌ها را با عکس بگویند رسالتشان را به درستی انجام داده‌اند. باید برای ترجمه ما‌به‌ازا بگذاریم و با قصه‌های روزمره امروزی ایثار و از خودگذشتگی را نشان بدهیم، حتما نباید ایثار را در پشت خاکریز نشان داد، یک معلم با رازداری‌اش می‌تواند آبروی یک شاگرد را نجات بدهد و این ایثار است، برای نشان دادن تشنگی اگر کسی زبان ترجمه تصویر را بداند، با یک حس یا واکنش تشنگی یا گرما را نشان می‌دهد. اگر فیلمساز به این مرحله برسد بسیاری از مشکلات ما حل می‌شود. ما قصه‌های زیبای بیشماری داریم که باید آنها را به نمایش بگذاریم.

این نشست با پرسش و پاسخ میان حاضران و انسیه شاه‌حسینی پایان یافت.

نخستین جشنواره بین‌المللی فیلم و فیلمنامه ایثار تا روز سه‌شنبه 2 خرداد با دبیری فرهاد مختاری در پردیس سینمایی مهر کوه‌سنگی مشهد مقدس برگزار خواهد شد.