برگ‌هایی از دفتر زندگی «پدر هسته‌ای ایران»
به گزارش خبرنگار نوید شاهد، ماهنامه «شاهد یاران» ویژه‌نامه یادمان شهدای دانشمند هسته‌ای با عنوان «شهدای هسته‌ای» در دویست و یکمین شماره این ماهنامه منتشر شده است. در ادامه برگ‌هایی از دفتر زندگی مجاهد و عارف شهید محسن فخری‌زاده را می‌خوانیم.
دانشمند هسته‌ای و دفاعی شهید «محسن فخری‌زاده» متولد یکم فروردین 1340 در شهر قم است. حاج محسن، همزمان با مبارزات علیه رژیم ستمشاهی به جمع مردم مبارز پیوست پس از پیروزی انقلاب اسلامی و دریافت مدرک دیپلم به عضویت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درآمد مدتی در جبهه‌های غرب حضور داشت و مدتی نیز به جبهه جنوب رفت در رشته فیزیک هسته‌ای مشغول به تحصیل شد حاج محسن استاد دانشگاه امام حسین(ع) بوده، همچنین معاون پژوهش و نوآوری وزارت دفاع و در زمینه هسته‌ای نیز بسیار فعال بوده است. در زمان همه‌گیری ویروس کرونا در کشور و نیاز فوری مردم به کیت تشخیص کرونا که غربی‌ها به دلیل تحریم از فروش آن به ایران امتناع کرده بودند، توانست با توانمندی و تلاش کیت ایرانی تشخیص کرونا را تولید کند. حاج محسن تنها دانشمندی بود که نتانیاهو نخست وزیر ملعون رژیم اشغالگر قدس در یک برنامه تلویزیونی از او نام برده و رسانه‌های رژیم اشغالگر قدس اعلام کرده بودند که نقشه ترور وی یک بار در سال‌های گذشته شکست خورده بود لقب «صندوقچه اسرار» و «پدر» هسته‌ای عناوینی بود که غربی‌ها به حاج محسن داده بودند. مجاهدت حاج محسن، دشمن را تاب نیاورد و باعث شد با جنایت و ترور در تاریخ هفتم آذرماه 1399 در آبسرد دماوند به شهادت برسانند.
برگ‌هایی از زندگی شهید محسن فخری زاده
محسن فخری زاده مهابادی در یکم فروردین 1340 در شهر قم متولد شد از 15 سالگی در جریان شکل گیری نهضت مردمی علیه استبداد شاهنشاهی، وی نیز فعالیت‌های انقلاب خود را آغاز و از جمله افرادی بود که در راهپیمایی‌های ضد رژیم در قم شرکت می‌کرد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی به تهران رفت و به عضویت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درآمد در مدت هشت سال جنگ تحمیلی در جبهه‌های نبرد نیز حضور یافت که اکثرا در جبهه غرب بود و دوره کوتاهی هم در جبهه جنوب حضور پیدا کرد ایشان در دانشگاه در رشته فیزیک هسته‌ای مشغول به تحصیل شد و تا مقطع کارشناسی ارشد همین رشته تحصیل کرد.
حاج محسن در وزارت دفاع با سمت معاون پژوهشی فعال بود. لقب «پدر هسته‌ای» و «صندوقچه اسرار» عناوینی بود که غربی‌ها به شهید فخری زاده داده بودند فخری زاده یکی از پنج شخصیت ایرانی بود که نامش در فهرست 500 نفره قدرتمندترین افراد جهان که از سوی نشریه آمریکایی فارن پالیسی منتشر می‌شود، قید شده بود در قطعنامه 1747 شورای امنیت که در 24 مارس 2007، علیه فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران تصویب شد، نام او جزو افراد تحریم شده قرار داده شد.
اقدام به اولین ترور
از زمان فعالیت‌های شهید فخری زاده در زمینه فیزیک هسته‌ای هر چند نام او در بین مردم ایران ناشناخته اما دشمنان به خوبی وی را می‌شناختند و به اهمیت وجود او واقف بودند از این رو دهه‌ها بود که نام وی در لیست ترور سرویس‌های جاسوسی غربی قرار داشت. پس از شهادت شهید فخری زاده بسیاری از شبکه‌های اجتماعی، سخنان نتانیاهو نخست وزیر رژیم اشغالگر قدس را چند روز پیش از ترور شهید فخری زاده منتشر کردند که نام شهید فخری زاده را به عنوان یکی از دانشمندان تاثیر گذار برنامه هسته‌ای ایران آورده بود برنامه تهدید و ترور شهید فخری زاده به دهه‌ها پیش بر می‌گردد. اولین ترور او مربوط به سال 1378 است که شهید به لطف الهی از این ترورها جان سالم به در برد.
جهاد در مسیر تکنولوژی و توجه به علم و عرفان
پس از تشکیل واحد تحقیقات ویژه اتمی او نیز از ابتدای تشکیل این مرکز فعالیت خود را آغاز کرد. شهید فخری‌زاده در کارنامه خود، عضویت در هیئت (ع) علمی دانشکده فیزیک دانشگاه امام حسین و ریاست دانشگاه صنعتی مالک اشتر و رئیس سازمان پژوهش و نوآوری دفاعی را داشت امیر حاتمی وزیر دفاع سابق عنوان کرده بود که شهید فخری زاده از افرادی بود که با وزارت بهداشت در جهت ساخت کیت تشخیص و واکسن کرونا همکاری داشته است. نکته ویژه شخصیتی به گفته یکی از فرزندانش اخلاص او در انجام کارها بود و اینکه شهید فخری زاده مطالعات زیادی در زمینه عرفان و فلسفه داشت که باعث عمق نگاه توحیدی ایشان شده بود.
پرواز ققنوس در روز ترور
روز جمعه هفتم آذرماه 1399 شهید فخری زاده به همراه همسرش و سه خودروی تیم حفاظت از شهر رستمکلای مازندران به سمت تهران حرکت می‌کنند در منطقه آبسرد دماوند ابتدا صدای لرزیدن و خرابی خودرو، فخری زاده را متوجه خودرو کرد، همزمان با شنیده شدن این صدا دو گلوله به سمت شهید شلیک می‌شود که شهید سرش را پایین آورده و گلوله‌ها عبور می‌کنند فخری‌زاده قصد داشت از خودرو پیاده شود و به سمت خودروی محافظانش برود که از خودروی نیسان آبی رنگ که در فاصله چندمتری از خودروی شهید متوقف بوده دستگاهی به صورت اتوماتیک شلیک‌های پی‌درپی می‌کند؛ در نتیجه آن دو گلوله به پهلو و یک گلوله به پشت شهید برخورد می‌کند که منجر به قطع نخاع شدن او می‌شود. سپس خودروی نیسانی که مواد منفجره زیادی در آن جاسازی شده بود منفجر شد. بدن مجروح او را به بیمارستان رساندند، اما به دلیل شدت جراحات به شهادت رسید پیکر شهید ابتدا به مشهد و سپس به قم رفت و در نهایت 10 آذرماه در امامزاده صالح تهران به خاک سپرده شد.
خاطره ای از فرزند شهید محسن فخری زاده
فرزند شهید فخری زاده خاطره‌ای از پدر را چنین روایت می‌کند: «خاطرم است هر وقت بابا خانه بود میرفتیم و خرید می‌کردیم؛ همیشه با هم میرفتیم. چهارم دبستان بودم؛ رفته بودیم بیرون خرید کنیم، مهدی و بابا این طرف خیابان بودند، من و مامان و هانی آن طرف خیابان. هانی چهار ساله بود. یادم نیست مامان چه چیزی می‌خواست بگیرد، به من گفت برو به بابات بگو فلان چیز را نگیرد من گرفتم. آمدم از خیابان رد شوم تنها چیزی که یادم است نور خودرویی را دیدم و دیگر هیچ چیز خاطرم نیست؛ تا لحظه‌ای که فهمیدم داخل آمبولانس هستم شانسی که آورده بودم آمبولانس به من برخورد داشت در مسیر بیمارستان بابا بالای سرم بود گویا دکتری که داخل آمبولانس بود به او گفته بود که نگذار بچه بخوابد؛ اگر بخوابد معلوم نیست به هوش بیایدا! خوب یادم است بابا موهایم را کشید، چشم‌هایش پر از اشک بود. می‌گفت نخواب! می‌گفتم بابا تورو خدا فقط یک دقیقه بگذار بخوابم! هیچ وقت آن چشم‌ها و آن صحنه‌ها از خاطرم نمی‌رود تا اینکه به بیمارستان رسیدیم و بقیه مراحل انجام شد. عین این صحنه روز شهادت بابا برایم تکرار شد؛ منتها جایمان عوض شده بود من آن شب به حرف بابا گوش دادم و نخوابیدم. روز شهادت با صدای بلند این خاطره را برایش تکرار می‌کردم، ولی هرچه از او خواهش کردم نخواب و بمان اما ...»
اطلاعیه وزارت دفاع در روز ترور
وزارت دفاع در خصوص ترور شهید فخری زاده طی بیانیه‌ای اعلام کرده بود: «عناصر تروریست مسلح خودروی حامل محسن فخری زاده رئیس سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع را مورد حمله قرار دادند. در جریان درگیری تیم حفاظت ایشان با تروریست‌ها، آقای محسن فخری زاده به شدت مجروح و به بیمارستان منتقل گردید. متاسفانه تلاش تیم پزشکی برای احیاء ایشان موفق نبود و دقایقی قبل این مدیر پس از سال‌ها تلاش و مجاهدت به دانشمند خدوم و درجه رفیع شهادت نائل آمد.»
پیام رهبر انقلاب در پی ترور دانشمند هسته‌ای و دفاعی
بسم الله الرّحمن الرّحيم
دانشمند برجسته و ممتاز هسته‌ای و دفاعی کشور
جناب آقای محسن فخری زاده به دست مزدوران جنایتکار و شقاوت پیشه به شهادت رسید این عنصر علمی کم نظیر جان عزیز و گران‌بها را به خاطر تلاش‌های علمی بزرگ و ماندگار خود در راه خدا مبذول داشت و مقام والای شهادت، پاداش الهی اوست. دو موضوع مهم را همه دست اندرکاران باید به جد در دستور کار قرار دهند، نخست پیگیری این جنایت و مجازات قطعی عاملان و آمران آن و دیگر پیگیری تلاش علمی و فنی شهید در همه بخش‌هایی که وی بدانها اشتغال داشت. اینجانب به خاندان مکرم او و به جامعه علمی کشور و به همکاران و شاگردان او در بخش‌های گوناگون شهادت او را تبریک و فقدان او را تسلیت می‌گویم و علو درجات او را از خداوند مسألت می‌کنم.
سابقه آشنایی و کارهای مشترکی شهید فخری زاده با فریدون عباسی
فریدون عباسی دوانی، در گفت‌وگو با شاهد یاران به دوستی قدیمی‌اش با شهید «محسن فخری‌زاده» اشاره کرد و درباره سابقه آشنایی و کارهای مشترکی داشتند، گفت: دی‌ماه سال 1366 بود که برای نخستین بار با شهید فخری زاده آشنا شدم در واحد پدافندی روی پدافند هسته‌ای کار می‌کردیم ایشان فیزیک هسته‌ای خوانده بود و از طرف وزارت وقت سپاه معرفی شده بود تا با ما همکاری کند وی پشتکار فراوانی داشت و مسئولیتش نیز علمی و مطالعه منابع خارجی بود تقریبا شش سال با هم کار کردیم و مرتباً بر دانش و تجربه ایشان افزوده می‌شد آقای فخری زاده در آشکارسازی تابش‌های هسته‌ای متخصص درجه یک کشور بود از سال 1372 وارد کارهای اجرایی شد و در سال 1373 نیز مسئولیت گروه فیزیک دانشگاه امام حسین(ع) را عهده‌دار گردید. در سال 1374 جلساتی با حضور اساتید دانشگاه‌های مختلف از جمله شهید شهریاری و شهید علیمحمدی با مدیریت شهید فخری زاده آغاز شد. پروژه سه سال به طول انجامید و خروجی آن تهیه نقشه راه اولیه برای توسعه صنعت هسته‌ای ایران بود این نقشه راه نشان می‌داد که اگر بخواهیم در صنعت هسته‌ای پیشرفت کنیم نقش دانشگاه و وزارتخانه‌های مختلف جایگاه انرژی اتمی و حوزه دفاعی کشور در آن چیست و قدرت ساخت و تولید چه ابزار آلات صنعتی را داریم آقای فخری زاده در سال 1377 به عنوان مامور در وزارت دفاع مشغول به فعالیت شد و در پروژه تحول صنعت هسته‌ای نقش اساسی داشت بر اساس این اصل و ایده که نیروهای نظامی در دوران صلح باید در بازسازی کشور شرکت کنند ایشان هم به عنوان فردی که در واحد علمی بر مباحثی نظیر صوت لیزر و هسته‌ای مسلط بود به عنوان پشتیبان انرژی اتمی وارد عمل شد. شهید فخری زاده افراد توانمند را جذب و سعی می‌کرد زمینه‌های رشد علمی‌اش را فراهم کند. از جمله این افراد شهید شهریاری بود که قبل از شهادت برای مشکلی که در روند تولید سوخت بود نرم افزار محاسباتی20 درصدی به وجود آمده را طراحی کرد من سه ماه بعد از عملیات ترور و شهادت ایشان مسئول انرژی هسته‌ای شدم و باید بر اساس آن محاسبات مشکل را حل می‌کردم در این زمینه هم از دکتر فخری زاده کمک خواستم نیروی انسانی و تجهیزاتی که در سازمان انرژی اتمی داشتیم به تبحری که ایشان در سیستم داشت نیازمند بود. با حضور ایشان کار پیش رفت و در سال 1389 یا 1390 بسته‌های سوخت 20 درصدی تولید شد. ایشان به فلسفه علم هم علاقه داشت و با کمک دوستانی که فلسفه علم می‌دانستند برنامه دکترای فلسفه علم را دانشگاه امام حسین (ع) طراحی کرد صبح روزی که در دکتر علیمحمدی شهید شد 22 دی‌ماه 1388 مطابق دوشنبه های هر هفته ساعت 7/30 جلسه فلسفه صبح علم با آقای فخری زاده داشت فخری زاده جایگاه علمی بالایی داشت و میتوانست با متخصصین مختلف کشور در رشته‌های مختلف کار کرده و آنها را سازماندهی کند خودش هم در آشکارسازی تابش‌های هسته ای و محاسبات هسته‌ای تخصص داشت. او در این سال‌ها در زمینه ارتقای صنعت هسته‌ای کشور فعالیت کرد و نقش اساسی داشت و در تمام دانشگاه‌ها پشتیبان همه متخصصین کشور بود. مدیریت توزیع این فناوری در همه دانشگاه‌ها و رشد و تربیت افراد و ساخت آزمایشگاه‌های مختلف، با آقای فخری‌زاده بود.
ابعاد زندگی و زندگی شخصی شهید فخری زاده
دکتر سعید فخری‌زاده برادر شهید در گفت‌وگو با شاهد یاران به ابعاد زندگی و شخصیتی برادرش اشاره کرد و درباره آن توضیح داد: حضرت امام را عاشقانه دوست داشت و پس از گذشت 30سال از رحلت حضرت امام خمینی(ره)، اگر تصویر یا فیلم از سخنرانی ایشان در تلویزیون پخش می‌شد، بلافاصله گریه می‌کرد؛ بعد از فوت امام راحل نیز مرید رهبر انقلاب شد و معتقد بود ولایت فقیه، خط قرمز است و اگر نظری از سوی ولی‌فقیه، خط قرمز است و اگر نظری از سوی ولی‌فقیه صادر شد، جای بحث ندارد و باید به آن نظر عمل کرد.
روحیات عرفانی شهید فخری‌زاده
فرزند ارشد شهید محسن فخری‌زاده در گفت‌وگو با شاهد یاران روحیات عرفانی پدرش را توصیف کرد و درباره آن گفت: ایشان در محله نسبتا فقیر در شهر قم به دنیا آمد. همان محله رشد یافت و کلیه مقاطع تحصیلی از ابتدایی تا دکترا را در ایران سپری کرد در ایامی که مشغول به تحصیل بود برای امرار معاش با خودروی شخصی به مسافرکشی مشغول بوده و همسرش نیز برای کمک به هزینه‌های زندگی کارهای گلدوزی و بافتنی در منزل انجام و به فروش می‌رساند پدرم به سختی توانسته بود ادامه تحصیل دهد. با همه مشکلات و کمبودها مسائل سیاسی و امنیتی پیچیده‌ای در دوران مسئولیتش داشته و بیش از 20 سال در سایه سنگین ترور زندگی کرده است. ایشان موجود فرازمینی نبوده بلکه مثل مردمان دیگر زندگی کرده و طعم همه سختی و محدودیت‌ها را چشیده است. اما ایشان با توکل به خداوند و تلاش مضاعف، تبدیل به فردی می‌شود که در حوزه‌های مختلف علمی و فناوری کاملا متبحر شده به طوری که بیش از 20 سال در راس لیست ترور موساد قرار گرفته بود.
پدرم در حوزه های مختلف علمی فعال بودند از جمله علوم شناختی پزشکی، فناوری‌های نوین تکنولوژی فلسفه قرآن و حدیث و حوزه‌های مختلف که بسیاری از آنها به صورت محرمانه باقی مانده است. ایشان اقدامات بسیاری انجام و فعالیت‌های علمی متنوعی را رقم زده است.
مشکلاتی که در چاپ کتاب «تویی که نشناختمت» با آن مواجه بودم
نویسنده کتاب «تویی که نشناختمت» که توانسته این کتاب را در قالب شانزده فصل و 239صفحه درباره زندگی شهید «محسن فخری‌زاده» گردآوری کند؛ در گفت‌وگو با شاهد یاران درباره مشکلاتی که در چاپ این کتاب داشت، اظهار کرد: شهید فخری‌زاده دانشمند شناخته شده‌ای بود و افرادی که قرار بود با آنها گفتگو صورت گیرد جزو حلقه دانشمندان بودند با توجه به اینکه چندین سال است دشمن، نخبگان را نیز مورد ترور و هدف قرار می‌دهد، رعایت مسائل امنیتی ضروری بود. افرادی که با شهید در ارتباط بودند جزو دانشمندان مطرح کشور بودند و بنا به دلایل امنیتی امکان گفت‌وگو وجود نداشت. اقدامات شهید نیز به همین دلیل ناگفته باقی مانده است. حتی در برخی موارد امکان نقل قول نیز وجود نداشته است. تا جایی که میسر بوده و با رعایت مسائل امنیتی با افرادی گفت‌وگو کردیم تا زوایای پنهان زندگی ایشان برای خوانندگان بازگو شود. کتاب «تویی که نشناختمت» اولین کتابی است که در آن به صورت جامع به زندگی شهید پرداخته شده است اما در عین جامع بودن، گزیده‌گویی نیز صورت گرفته است. از دوران اقامت ایشان در کردستان و حضور در مبارزات علیه ضدانقلاب جزو دورانی از زندگی شهید بوده که برای اولین بار در این کتاب به آن اشاره شده است.
برای دریافت نسخه الکترونیکی یادمان شهدای دانشمند هسته‌ای با عنوان «شهدای هسته‌ای» به سایت گروه مجلات شاهد مراجعه کنید.
