نوید شاهد | فرهنگ ایثار و شهادت

متخصصين علوم سياسي و علم روابط بين الملل، از ديرباز در صدد يافتن پاسخي به اين سئوال بوده اند كه، ريشه هاي كشمكش و جنگ در سطح بين الملل چه بوده است؟ اين سئوال علاوه بر روابط بين الملل درحوزه هاي علوم مختلف انساني مورد بحث قرارگرفته و به تناسب متخصصين هر رشته سعي مي كنند پاسخي جامع و مانع به اين تظاهر روحي بشر كه سهم شگرفي در ايجاد تاريخ و تكامل تاريخي داشته بيابند.

ما عمليات والفجر 8 و آن حركت بسيار بزرگ و خارج از انتظار دشمنان را انجام داديم، از اروند رود عبور كرديم و فاو را تصرف نموديم، اينها به يك نتيجه جديدي رسيدند كه بايست در ارتش و در تشكيلات نيروي زميني خودشان هم تغييراتي ايجاد نمايند. صدام از همان روز شروع به تشكيل لشكرهاي بيشتري كرد، نيروهاي كيفي را از داخل ارتش جدا نمود، لشكر گارد را تشكيل داد، بعداً لشكر گارد را به سپاه گارد تبديل كرد و شروع به يك برنامه ريزي جدي نمود كه هم جلوي ما را بگيرند و هم در يك زمان مناسبي به ما هجوم بياورند. حال اگر بخواهيم در بحث هاي تاكتيكي آن وارد بشويم، خيلي زمان مي گيرد ولي اگر بخواهيم در يك جمع بندي خيلي كوچك به اين مساله برسيم، بايد بگويم كه دشمن در سال 1367 (سال جاري) در عرض چهار ماه فاو، شلمچه، جزيره و بقيه جاهايي را كه ما داخل خاكشان بوديم از ما پس گرفتند! تغييراتي اين شكلي در يك زمان كوتاه به وجود آوردند. در واقع برنامه اي بود كه از زمان هاي گذشته و چند سال قبل روي آن كار كرده بودند و اين زمان را مناسب ديدند و شروع كردند، كه اگر جمع بندي كنيم، مي بينيم كه اينها بعد از عمليات والفجر 8 كه اواخر 64 و اوايل 65 بود شروع كردند.

اهداف نهايي سند چشم انداز رسيدن به توسعه است . درسند چشم انداز ويژگي هاي ايران توسعه يافته ترسيم شده است. اين سند به عنوان نقطه عطفي در سازماندهي حركت كلي كشور، افق پيش روي قوا، دستگاهها، نهادها و مردم درفضاي بيست ساله آينده را به تصوير كشيده، جهت گيري كلان كشور را درعرصه هاي فرهنگي، اجتماعي، سياسي، اقتصادي، امنيتي و دفاعي ترسيم مي كند و به خلق آينده اي مطلوب و مناسب مي نگرد. در بعد فرهنگي سند، متغيرها ومؤلفه هايي همچون «جامعه اخلاقي، نوانديشي، پويايي فكري و اجتماعي، تأثيرگذار بر همگرايي اسلامي ومنطقه اي براساس تعاليم اسلامي وانديشه هاي امام (ره)، جامعه اي ايثارگر، مؤمن، متعهد به انقلاب و نظام اسلامي، شكوفايي ايران و مفتخر به ايراني بودن، متكي به اصول اخلاقي و ارزش هاي اسلامي، ملي وانقلابي، الهام بخش، فعال و مؤثر درجهان اسلام با تحكيم الگوي مردم سالاري ديني» پيش بيني شده است، ليكن براي تحقق اهداف سند چشم انداز، بويژه در بعد تقويت فرهنگ ايثار وشهادت بيش ازهرچيز به برنامه ريزي صحيح و گسترده و درك كامل نيروهاي انساني مؤثر براي اين امر، ازجمله مديران سطح كلان و مديران مياني و نهايتاً تمام مسؤولان و متولّيان فرهنگي و تربيتي وكساني كه دغدغه رشد فرهنگ ديني اسلامي دارند، نياز است. مقاله حاضر تلاشي در اين جهت است وبدين منظور، الگويي هفت مرحله اي را پيشنهاد مي نمايد وهر مرحله را به تفكيك بررسي و الزامات آن تشريح خواهد كرد.

اين مقاله در24 مي 2007 تحرير شده و از سايت www.harvard.edu دريافت شده است. وقتي كه فاتي ني كريستينا دانشجوي دكتري سياست عمومي در دانشكده كندي براي اولين بار وارد تهران شد تا اينكه ادبيات فارسي بخواند او تحت تاثير تصاوير ديواري بسيار بزرگ كه شهر را احاطه كرده بودند قرار گرفت تمثالهاي بزرگ حضرت آيت الله خميني و خامنه اي كه بر اطراف ساختمان ها و روگذرهاي نقاشي شده بودند، قدرداني از شهداي جنگ ايران و عراق، نكوهش اسرائيل و آمريكا و نوشته هاي بسيار بزرگي كه سرشار از سمبل هاي مذهبي بودند منظره اي بصري ايجاد نموده اند كه نظير آن را قبلا نديده بود.

واژه ايثار و شهادت هماره واجد عظمت و احترامي است كه اين عظمت و احترام در مقاطعي ملازم قداست گرديده است. بدين معنا كه وقتي انساني به انگيزه برقراري ارزشهاي ناب بشري يا دفاع از ناموس، شرف و غيرت يا پاسداشت سنت هاي يك جامعه ، يا براي حفظ حريم باورهاي آن كشته شود ، به يكي از عاليترين درجات و مراتبي كه يك انسان ممكن است در سير تعالي خود نائل شود دست مي يابد . بايد گفت كه شهداء و ايثارگران بواسطة انجام عملي مخاطره آميز و از روي آگاهي غم و اندوه تراژيك نمي گردد. بلكه مرگ آنهاسبب تعالي و عظمت روحشان مي شود . عظمتي كه ريشه در وقوف آنها از مرگ دارد . سعي شده با اين مقاله تا حدي به تصوير اسطوره اي شهدا بپردازيم.