رمان نوین ایران
مقاله: رمان نوین ایران
پژوهشگر: مجتبی رحماندوست
در دهه‌ی اخير، تاريخ شفاهي در ايران جايگاه ويژه‌اي یافته است و افراد زيادي به خواندن كتاب‌های تاريخ شفاهي روي آورده‌اند.
از سوي ديگر، آنچه تاكنون مي‌دانستيم و هنوز هم از اعتبار آن كم نشده، اين است كه رمان و داستان، قالبي موفق براي انتقال انديشه به خوانندگان خود می‌باشد.
تاریخ پرفراز و نشیب بسیاری از کشورها به‌وسیله‌ی ادیبان بزرگ همان کشورها در قالب رمان‌های مفصل و پرجاذبه به نسل‌های آینده و خوانندگانی از دیگر ملل دنیا منتقل شده است. معمولاً آنچه در قالب رمان به نسل‌ها منتقل مي‌شود رساتر و فراگيرتر از آن است كه در كتاب‌های تاريخ، صريح و مستقيم، انتقال مي‌يابد. در كتاب‌های مربوط به نظريه‌ی ادبيات داستاني، براي رمان و داستان ویژگی‌هايي بیان شده كه معمولاً نويسندگان ادبيات داستاني با تسلط بر رعايت و خلق اين عناصر، موفق مي‌شوند رمان‌هاي خواندني بيافرينند كه گاه تا چند نسل خواننده دارد و گاهی به زبان‌هاي ديگر ترجمه می‌شود و خوانندگاني از ديگر ملل نيز از آن استقبال مي‌كنند.
دو پديده‌ی «انقلاب اسلامي ايران» و «دفاع مقدس» خصوصاً پديده‌ی دوم، چنان ظرفيت بالايي براي خلق انواع آثار ادبی ـ هنري دارد كه استخراج كامل اين گنج را ناممكن و حداقل بسيار دور از دست جلوه مي‌دهد.
وجود شخصيت‌هاي ويژه‌اي در دوران دفاع مقدس، ظرفيت خلق انواع آثار ادبی ـ هنري را ايجاد كرده و سرمايه‌هايي شده است براي چاپ كتاب‌های تاريخ شفاهي كه خوانندگان بسياری را به خود جلب کرده است؛ كه شايد مهم‌ترين ويژگي اين كتاب‌ها را بتوان «پيام ارزش‌مند» و «جاذبه‌ی» آنها دانست، ويژگي مهمي كه سبب شده است اين‌گونه كتاب‌ها مكرر چاپ شود، به حدي كه ركورد شمارگان كتاب را در تاريخ پنجاه ساله‌ی اخير ايران شكسته و براي اولين‌بار در سطحي بسيار وسيع‌تر از قبل از آن استقبال شده است.
حال سؤال اين است كه آيا گونه‌اي به نام «تاريخ شفاهي» يك گونه‌ی ادبي به حساب مي‌آيد و مي‌توان براي كتاب‌های تاريخ شفاهي ارزش ادبي قائل شد؟ آيا اين‌گونه كتاب‌ها را مي‌توان با رمان مقايسه کرد؟
در اين مقاله عناصر داستاني شناخته‌شده در رمان و نسبت آن عناصر را با كتاب‌های تاريخ شفاهي بررسی می‌کنیم و سپس جايگاه این‌گونه كتاب‌ها را در مقايسه با رمان ارزيابي مي‌کنیم.
دریافت متن کامل مقاله اینجا
