قرنى اولين قربانى ترور درسال هاى پس از انقلاب بود

شهيد قرنى، آيت الله طالقانى و مسائل كردستان در گفت و شنود با سيد مهدى طالقانى

شهيد قرنى را از چه زمانى به ياد مى آوريد؟ نامش را اولين بار كجا و به چه مناسبتى شنيديد؟

نام ايشان را قبل از انقلاب شنيده بودم، مى دانستم جزو نظامى هايى هستند كه به شاه، نظر خوبى ندارند. سال 1342 وقتى مرحوم ابوى در دادگاه نظامى محاكمه مى شدند، ما با تعدادى نظامى برخورد كرديم كه آ نها را هم به اتفاق پدرمان داشتند محاكمه م ىكردند، از آن جا متوجه شديم تعدادى نظامى ناراضى هم در ارتش وجود دارد. بعدها هم اسم تيمسار قرنى را از پدرم به عنوان يكى از همان ناراضيانى شنيدم كه براى مدتى از ارتش اخراج شده بود.

به غير از اين، در كوران انقلاب، باز هم با نظاميان ناراضى برخورد داشتم، چون مسئوليت سر و سامان دادن مجروحانى كه در خيابان ها گلوله مى خوردند، به ما واگذار شده بود؛ به اين ترتيب كه مى بايست آ نها را به يك بيمارستان امن برسانيم و با مسئولان آ نجا صحبت هايى بكنيم كه اين مجروحان لو نروند و گير نيفتند. البته در نوع خود مسئوليت سنگينى بود، چون بايد براى جا دادن مجروحان بايد با بيمارستان هاى

خاصى صحبت م ىكرديم. به هرحال بعد از پيروزى انقلاب، قرار شد اين كار باز هم ادامه پيدا كند كه به اين ترتيب، تشكيلات مان، به نام «گروه امداد طالقانى » معروف شد.

اين كار زير نظر مستقيم پدر بزرگوارتان انجام مى شد؟

البته زير نظر مستقيم خود بنده بود، چون ايشان مسئوليت اين قضيه را به من داده بودند. در اين راه ما به وسايل و لوازمى هم نياز داشتيم، مثل تعدادى ماشين كه در مراكز فروشگاه هاى آمريكايى ها بود و آ نها را مصادره كرده بوديم. اين ماشين ها، شماره ارتشى داشتند و چون از مارك و برند « فورد استيشن » بودند، مى توانستيم از آ نها به عنوان آمبولانس هم استفاده كنيم.

اين فروشگا ههاى آمريكايى ها كه گفتيد، در واقع مراكز مخصوص مستشاران نظامى بودند؟

بله، مستشاران نظامى آمريكايى، فروشگاه هاى خريدى داشتند كه يكى از بزرگ ترين آ نها در خيابان پاسداران امروز و سلطنت آباد سابق قرار داشت و آمريكايى ها از آ نجا خريد مى كردند. جالب اين كه اكثر آن ماشين هاى فورد استيشن هم پلاك هاى شخصى و معمولى داشتند.

بعداً كه وارد آن مركز شديم، متوجه شديم پلاك ها بسته بندى شده هستند و خود آمريكايى ها، پلاك هاى ماشين هاى شخصى شان را با هم عوض مى كنند. ولى ماشين هايى كه در اختيار ما بود، پلاك هاى ارتشى داشت و تا مدت ها نمى دانستيم كه اين ماشين ها از كجا آمده، تا اين كه بعدها به ما گفتند اين ها متعلق به ارتش است و بايد هر چه به اين نهاد مربوط مى شود، به همان جا بازگردد. يكى از مراكزى كه زير نظر ما بود، مركز گارد بود. ما براى پس دادن اموال ارتش به آن جا رفتيم و به آن ها گفتيم كه از اين ماشين ها به

عنوان آمبولانس استفاده مى كنيم. البته اين توضيحات را نيز داديم كه اين ماشين ها براى ما كارآيى بيشترى دارد تا ارتش؛ اما كسى حرف ما را قبول نمى كرد.

در نهايت نتوانستيم مسئولى پيدا كنيم كه بتواند به ما كمكى بكند و به همين دليل مجبور شديم سراغ شخص تيمسار قرنى برويم.

ايشان آن زمان چه سمتى داشت؟

ايشان آن زمان به سمت رئيس ستاد ارتش انقلابى منصوب شده بود.

با وجود پيروزى انقلاب و پايان تظاهرات و درگيرى ها با رژيم، كار شما به چه واسطه اى همچنان ادامه پيدا كرده بود؟

به اين دليل كه تمام مجروحان، درجا خوب نشده بودند و ساماندهى به وضع آن ها بايد ادامه پيدا مى كرد. به علاوه، كار اوراژانس تهران تقريباً مختل شده بود و اگر كسى در خانواده بيمار داشت و مى دانست ما چنين مركز امدادى داريم، به ما مراجعه مى كرد. ما هم از مجروحان پرستارى مى كرديم و آ نها را به بيمارستان هايى منتقل مى كرديم كه تحت اختيارمان بودند، به خصوص كه بخشى از بيمارستان ايرانشهر در اختيار ما بود.

گويا نام اين مراكز درمانى « بيمارستا نهاى كمك » بود.

بله. پنج شش بيمارستان داشتيم كه به بيمارستان هاى كمك يك، دو، سه و چهار... معروف بودند. تعدادى بيمارستان ديگر هم بود كه از پيش از پيروزى انقلاب با ما همكارى داشتند و اين همكارى را بعد از انقلاب هم ادامه داده بودند. در ضمن بعد از انقلاب، درگيرى هايى پيش مى آمد كه زخمى و مجروح بر جاى مى گذاشت. مثل حوادثى كه در كردستان، خوزستان و گنبد اتفاق افتاده بود. به همين دليل هم بود كه آن ماشين ها را همچنان بايد در اختيار خود نگه مى داشتيم. خلاصه سراغ تيمسار قرنى رفتيم و ماجرا را براى شان تعريف كرديم و گفتيم كه وجود ماشين ها تا چه اندازه ضرورى است. ايشان هم حكمى به نام گروه امداد ما نوشتند كه تمام آن ماشين ها همچنان در اختيار گروه ما باشد. من اولين بار شهيد قرنى را در آن جا ديدم، بعد هم با ايشان در اين باره صحبت كردم كه براى درخواست امكاناتى از ارتش چه كارهايى بايد انجام دهيم. در ضمن اين صحبت ها شهيد قرنى ما را با همكارش كه يك جناب سرهنگ بود آشنا كرد تا اگر كارى داشتيم، از ايشان كمك بگيريم.

در اين بين آيا مسأله اى هم براى شما پيش آمد؟

يكى از مسائلى كه آن زمان براى مان پيش آمد، اين بود كه 5- 6 خانه امراى سابق ارتش در خيابان پاسداران وجود داشت كه در اختيار ما بود. اين خانه هاى شيك و مدرن كه تمام امكانات و وسايل زندگى را در خود داشت، قبل از انقلاب، مخصوص امرايى همچون تيمسار فيروزمند، حبيب اللهى، نشاط و ازهارى بود؛ آن ها خانه ها را خالى گذاشته و در رفته بودند. ما در همان روزهاى اول انقلاب، تيم نظامى اى داشتيم كه هر روز به مركز گارد و فروشگاه آن سركشى مى كرد.

يك بار كه من براى سركشى رفته بودم، يكى از بچه ها خبر داد دو نفر خانم به آن جا آمده اند كه همسر و دختر تيمسار فيروزمند هستند و مى خواهند با من صحبت كنند. بنده هم گفتم بگوييد فردا بيايند. فردا اين دو آمدند و گفتند آقاى فيروزمند فرار كرده و رفته و ما هم در ايران، در مضيقه مالى هستيم، حتى يك دست لباس نداريم تن مان كنيم، بدتر اين كه ما خانه و زنگی مان را رها كرده و رفته ايم. من گفتم بيشتر اين لوازم متعلق به ارتش است، آن ها اين موضوع را تصديق كردند و گفتند خيلى از اين وسائل متعلق به ارتش است و بايد براى ارتش باقى بماند ولى اجازه بدهيد ما لوازم شخص ىمان را برداريم. من با خود فكر كردم پدر اين خانواده، تيمسار ارتش بوده و فرار كرده اما آ نها كه گناهى نكرده اند، بنابراين نظر مثبت دادم تا اموال شان را به آ نها برگردانند، با اين همه با دفتر تيمسار قرنى هم صحبت كردم و ايشان اجازه دادند كه آن اموال برگردانده شود، به همين دليل وسايل نظامى اى را كه برچسب خورده بود، جدا كرديم و بقيه را با هماهنگى تيمسار قرنى به آ نها پس داديم.

يكى ديگر از كارهاى ما برخورد با مسأله كردستان بود. وقتى مشكل كردستان مطرح شد، مرحوم پدر به ما گزارش دادند و بعد هم قرار شد شبانه يك فروند هواپيماى سى 130 از ارتش بگيريم و به آ نجا

بفرستيم. سرهنگ آجودانِ شهيد قرنى هميشه با ما در تماس بود و وقتى ساعت 12:30 شب گفتند وضع سنندج به هم ريخته، تيراندازى صورت گرفته و تعدادى زخمى شد هاند، به سرعت يك گروه پزشكى را براى اعزام آماده كرديم، هم زمان هم به تيمسار قرنى زنگ زده و گفتيم كه يك هواپيماى سى 130 مى خواهيم، ايشان همان لحظه، هواپيما را در اختيار ما گذاشتند و دو و نيم بامداد اواخر اسفندماه 1357 بود كه آن ها را روانه سنندج كرديم.

تعدادى داوطلب كمك هاى پزشكى هم براى سنندج لازم داشتيم كه خوشبختانه يكى دو نفر پزشك هم به ما مراجعه كردند كه داوطلب رفتن به سنندج بودند و از آن جا كه گروه ما در آن شهر مستقر بود، به آ نها گفتيم كه خودشان را به هلال احمر سنندج معرفى و كارشان را آغاز كنند. خودمان هم فرداى آن روز، يك هواپيماى سى 130 ديگر گرفتيم و به همراه يك دستگاه آمبولانس به سنندج رفتيم. چند روز بعد، پدر هم به اتفاق آقايان دكتر بهشتى، هاشمى و بنى صدر آمدند و مرحوم آيت الله طالقانى براى مردم سنندج سخنرانى كردند. لابد مى دانيد كه پادگان سنندج به شهر چسبيده بود و ما در اكثر مواقع، در اين رفت و آمدها، به وسيله هواپيما تا كرمانشاه مى رفتيم و از آن جا با هلى كوپتر به پادگان، و سرانجام از پادگان به شهر مى رفتيم.

_{سيدمهدي طالقاني نفر سمت راست به همراه آيت الله طالقاني در تبعيد}

مجروحان حوادث را هم جا به جا مى كرديد؟

هم مجروح ها را جا به جا مى كرديم و هم يك تيم پزشكى در هلال احمر آن جا داشتيم كه به مجروحان رسيدگى مى كرد. خودمان هم به پدر براى سخنرانى كمك مى كرديم تا معظمٌ له بتوانند با شوراى شهر سنندج صحبت كنند؛ البته اين شورا را هم كه اولين شوراى جمهورى اسلامى به حساب مى آيد، پدرم درست كردند. به هر حال وقتى ايشان داشتند سخنرانى مى كردند، يك نفر وسط سخنرانى بلند شد و گفت آقا! اين ارتش جمهورى اسلامى، بر سر مردم سنندج بمب مى ريزد، اين هم پوكه اش، يك پوكه هم از دور و برش آورد و نشان داد. اتفاقاً يكى از كسانى كه به كارهاى ارتش معترض بود، همان پزشك به ظاهر داوطلب بود كه درواقع خود او هم يكى از كمونيست هاى خرابكار بود! خلاصه او هم وسط سخنرانى بلند شد و گفت من سه ماه است كه اين جا هستم، ارتش در اين سه ماه با ما چه ها كه نكرده! او اين ها را درحالى مى گفت كه انقلاب، تازه يك ماه قبل به پيروزى رسيده بود. من هم هما نجا به او گفتم مرد حسابى! تو پريروز آمدى و گفتى مى خواهم براى كمك به سنندج بروم، حالا چه مى گويى؟! بعد هم يك درگيرى لفظى ايجاد شد و آ نها مى خواستند حمله كنند اما بچه هايى كه همراه ما بودند، ماجرا را فيصله دادند ولى آقا مرحوم آيت الله طالقانى از دست ارتش ناراحت بودند.

شما با هلى كوپتر به آ نجا رفته بوديد؟

بله. ضد انقلاب به غير از هلى كوپتر آقا، به باقى هلى كوپترها نيز تيراندازى مى كردند، يك ماشين هم برده بوديم كه باكش را سوراخ كرده بودند. از طرف ديگر گروه هاى تجزيه طلب، پادگان را در محاصره داشتند و اگر پادگان را مى گرفتند، شهر سنندج از دست مى رفت. خوشبختانه تعدادى سرباز و درجه دار و يكى دو نفر افسر ايستادند و مقاومت كردند. در بين آنها سرگردى هم بود كه قرار شد همراه « آقا » با او صحبت كنيم تا بفهميم كه چرا ارتش بر سر مردم بمب ريخته است...

در شرايطى كه افراد ضد انقلاب به هلى كوپترتان تيراندازى و ماشين تان را هم سوراخ كرده بودند، چگونه توانستيد مردم را جمع كنيد؟

به هرحال با وجود شلوغى پادگان از آ نجا بيرون آمديم، چون قرار بود مردم جمع شوند و آقا و ديگران سخنرانى كنند.

آقاى طالقانى در آن جا محبوبيت خاصى داشتند كه به هلى كوپترشان تعرض و شليك مؤثرى نكرده بودند؟

نه، اين چيزها در ميان نبود، شليك هاى آ نها اتفاقى و تصادفى بود، ما با هر هلى كوپترى كه مى رفتيم، خلبان و پرنده اش را مى زدند. آن دفعه هم خلبان گفت وسط پادگان مى نشينيم كه در تيررسشان نباشيم. آقا مى خواستند حقيقت را كشف كنند، به همين دليل با تيمسار قرنى تماس گرفتند و در حالى كه خيلى عصبانى بودند، گفتند چرا دستور داده ايد بر سر مردم سنندج بمب بريزند؟ تيمسار قرنى گفت ما چنين دستورى نداده ايم، آقا با عصبانيت به يكى دو افسر ارشد نظامى آن جا گفتند كه چرا بر سر مردم بمب مى ريزيد؟ آ نها گفتند اين ها بمب نيست، منور است. آقا پرسيدند منور چيست؟ آ نها گفتند غروب تشريف بياوريد، ببينيد. غروب به پادگان رفتيم، آن ها منورها را رها كردند و توضيح دادند كه ما اين منورها را روشن مى كنيم تا بفهميم كه تيراندازى ها از كجا صورت مى گيرد و منافقان كجا سنگر گرفته اند، تا بى جهت به مردم حمله يا احياناً تيراندازى نكنيم، بلكه جاى كسانى را شناسايى كنيم كه به ما تيراندازى كرده اند. بعد هم پوكه منور را نشان مان دادند، تا آن زمان، ما از اين جور چيزها نديده بوديم. خلاصه بر همگان معلوم شد كه ضد انقلاب راجع به قضيه بمب ها دروغ گفته است.