«خرمشهر» در آیینه نشر شاهد/ از «داستان بهنام» تا «آقا سید مجتبی»

به گزارش نوید شاهد نخستین مرحله عملیات بزرگ بیت‌المقدس، دهم اردیبهشت سال 1361 با رمز «یا علی ‌بن ‌ابی‌طالب (ع)» در منطقه عملیاتی جنوب و غرب کارون، جنوب غربی اهواز و شمال خرمشهر آغاز ‌شد. این عملیات در چهارمین مرحله خود که از اول خرداد 1361 با رمز «يا ‌محمدبن‌عبدالله(ص)» به قصد آزادسازي خرمشهر صورت گرفت، در ساعت 6 و 15 دقیقه بامداد يكشنبه دوم خرداد سال 1361 شمسي، به پیروزی انجامید و روز سوم خـرداد، ارتش بعثی صدام به قصد بازپس‌گيري مناطق آزادشده اقدام به پاتك كرد كه با هوشياري رزمندگان ایرانی اين پاتک دفع شد. از این رو، سوم خرداد 1361 خرمشهر پس از 578 روز اشغال، كاملا آزاد شد.

انتشارات شاهد تاکنون هشت عنوان کتاب با موضوع فتح خرمشهر منتشر کرده است که در ادامه به مرور این آثار می‌پردازیم.

بازی‌نامه «عملیات انهدام2؛ نبرد خرمشهر» /به همراه آموزش بازی‌نامه نویسی/ نویسنده حبیب داستانی‌بنیسی/تهران : سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران،معاونت پژوهش و ارتباطات فرهنگی، نشر شاهد‏‫، ۱۳۹۲.

این کتاب نخستین اثر جامع در موضوع بازی نامه و بازی نامه نویسی در ایران است که می‌تواند به عنوان یک مرجع کامل برای بازی نامه نویسان، بازی سازان و متولیان این حوزه مورد استفاده قرار گیرد.

آقا سید مجتبی/ خاطرات دلاور شهيد سيدمجتبی هاشمی فرمانده نيروهای جنگ‌های نامنظم در دفاع مقدس(فداییان اسلام) حماسه خرمشهر/ شکت حصر آبادان/ اصغر فکور/ سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران،معاونت پژوهش و ارتباطات فرهنگی، نشر شاهد‏‫٬ ۱۳۹۱.

این کتاب دربردارنده 42 خاطره از همرزمان و دوستان «سید مجتبی هاشمی»، فرمانده گروه فدائیان اسلام، می باشد. در انتهای این کتاب نیز اسناد و تصاویری از این شهید گردآوری شده است.

خرمشهر حماسه مقاومت/ عکس‌های نمایشگاه و مسابقه سراسری عکس= خرمشهر/ برگزارکننده معاونت پژوهش و ارتباطات فرهنگی بنیاد شهید و امور ایثارگران اداره کل تبلیغات و مراکز فرهنگی/تهران: سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران، معاونت پژوهش و ارتباطات فرهنگی، نشر شاهد، ‏‫‏‏۱۳۸۷.

این مجموعه در چهار عنوان با زمینه مشترک «مصور» انتشار یافته و در آنها تصاویر ماندگاری از مفهوم ایثار و شهادت ثبت شده است. این مجموعه کتاب شامل 230 عکس از بین شش هزار عکس است که خرمشهر را در سه مقطع زمانی قبل از جنگ، حین جنگ و بعد از جنگ به تصویر کشیده است.

از میان مجموعه یاد شده کتاب «خرمشهر حماسه مقاومت» از زوایای مختلف قابل توجه است. نخست آنکه این کتاب تاریخ مستند و مصوری از نماد مقاومت در تاریخ معاصر کشورمان است که در آن با استفاده از ذوق و خلاقیت هنرمندان عکاس، سه برهه حساس از موقعیت های پیش از جنگ، هنگام جنگ و بعد از جنگ شهر خرمشهر به تصویر کشیده است. فصل اول این کتاب با عنوان «خرمشهر پیش از جنگ تحمیلی» با عکسی از آرشیو خبرگزاری ایرنا شروع می شود که در آن پل قدیمی خرمشهر نشان داده می شود. این عکس متعلق به 1344 است. در ادامه این فصل عکس های متعددی از بناهای قدیمی شهر همچون ایستگاه راه آهن، بارانداز گمرک، کوت شیخ، گمرک شهر، اسکله های اداره بندر، ایستگاه بلم رانان، ساحل بخش غربی، بازار ماهی فروشان، بازار سیف و تصاویری از تظاهرات مردم خرمشهر در نهضت انقلاب اسلامی به علاقه مندان ارائه شده است.

کتابشناسی خرمشهر/ تحلیل کارنامه بیست و شش سال نشر کتاب درباره‌ی خرمشهر/ محمدجواد جزینی/ بنیاد شهید انقلاب اسلامی ، نشر شاهد، ۱۳۸۷.

این کتاب در سه فصل، تحليل محتوايي كارنامه نشر، سالشمار تحليلي كتاب خرمشهر و كتاب شناسي موضوعي خرمشهر از شهريور 1359 تا شهريور 1385 را دربرمي گيرد.

افلاکیان زمین (شهید شهناز حاجی‌شاه)/ م‍ح‍م‍دح‍س‍ی‍ن‌ ع‍ب‍اس‍ی‌‌ول‍دی‌/ ت‍ه‍ران‌: ب‍ن‍ی‍اد ش‍ه‍ی‍د ان‍ق‍لاب‌ اس‍لام‍ی‌، م‍ع‍اون‍ت‌ پ‍ژوه‍ش‌ و ت‍ب‍ل‍ی‍غ‍ات‌ ن‍ش‍ر ش‍اه‍د/ ۱۳۸۶.

این کتاب به زندگینامه شهید شهناز حاجی‌شاه از مدافعان خرمشهر می‌پردازد. وی در سال 1338 نوری از خانه حاجی شاه پدیدار شد، شهناز پا بر جهان هستی گذارد. شهر کوچک دزفول میزبان قدوم آسمانی شد. پدر با سعی و تلاش به تربیت 7 فرزند خود همت گمارد و شهناز را آنگونه که شایسته زن مسلمان ایرانی است پرورش داد. وی در سال های آغازین انقلاب در جهادسازندگی به خدمت پرداخت در همین زمان جنگ آغاز شد و او در کنار دیگر مردم خرمشهر به دفاع از کیان اسلامی مشغول شد اما در همان روزهای اول جنگ هشتم مهرماه سال 1359 بر اثر اصابت ترکش در سن 21 سالگی با خون سرخ خود خرمشهر را خونین شهر ساخت و عاشقانه به دیار دوست پرکشید دو برادرش نیز در طول سال‌های دفاع مقدس به شهادت رسیدند.

به خرمشهر خوش‌ آمدید/ م‍ح‍س‍ن‌ م‍طل‍ق‌/ س‍ازم‍ان‌ ب‍ن‍ی‍اد ش‍ه‍ی‍د ام‍ور ای‍ث‍ارگ‍ران‌، م‍ع‍اون‍ت‌ پ‍ژوه‍ش‍ی‌ و ارت‍ب‍اطات‌ ف‍ره‍ن‍گ‍ی‌، ن‍ش‍ر ش‍اه‍د، ۱۳۸۴.

در این کتاب مصور و رنگی، شرح حمله به خرمشهر و اشغال آن توسط نیروهای عراقی در 31 شهریورماه 1359 به مدت بیش از یک سال و آزادسازی آن توسط نیروهای ایرانی در قالب داستان به همراه تصاویری برای کودکان و نوجوانان بازگو شده است.

خرمشهر، پایتخت جنگ/ ق‍اس‍م‌ ی‍اح‍س‍ی‍ن‍ی/ ب‍ن‍ی‍اد ش‍ه‍ی‍د ان‍ق‍لاب‌ اس‍لام‍ی‌، م‍ع‍اون‍ت‌ پ‍ژوه‍ش‌ و ت‍ب‍ل‍ی‍غ‍ات‌ ن‍ش‍ر ش‍اه‍د، ۱۳۸۲.

در فصل اول کتاب «خرمشهر پایتخت جنگ» نوارهای صوتی بر جای مانده از شهید مرادی که شامل خاطره، سخنرانی و توجیه عملیاتی است، بازنویسی شده.

فصل دوم کتاب به خاطرات و سخنرانی‌های شهید مرادی درباره عملیات شکست حصر آبادان در سال 1360 اختصاص دارد.

فصل سوم و چهارم به یادداشت های روزانه، نامه ها، قطعات ادبی و وصیت نامه‌های آن شهید می پردازد. در پایان نیز برخی از دست نوشته ها و عکس های شهید مردای آورده شده است.

داستان بهنام/ داس‍ت‍ان‌ ب‍ه‍ن‍ام‌: ب‍ر اس‍اس‌ زن‍دگ‍ی‍ن‍ام‍ه‌ ش‍ه‍ی‍د ب‍ه‍ن‍ام‌ م‍ح‍م‍دی‌راد/ داوود ام‍ی‍ری‍ان‌/ ‏ ب‍ن‍ی‍اد ش‍ه‍ی‍د ان‍ق‍لاب‌ اس‍لام‍ی‌، م‍ع‍اون‍ت‌ پ‍ژوه‍ش‌ و ت‍ب‍ل‍ی‍غ‍ات‌، ن‍ش‍ر ش‍اه‍د/ ۱۳۸۱.

این کتاب درباره «بهنام محمدی راد» نوجوان سیزده ساله خرمشهری است که با آغاز جنگ تحمیلی و حمله عراق به خرمشهر، به دفاع از شهر بر می‌آید و سرانجام نیز به شهادت می رسد. امیریان ضمن بازگویی داستان، تصویری از خرمشهر در آغاز تهاجم عراق نیز اوضاع مردم بی دفاع این شهر ارائه می‌دهد و از فداکاری‌های جوانان و نوجوانان خرمشهر در دفاع از شهرشان می‌گوید.