حماسه اروند، نبرد بزرگ فاو

البته سپاه همزمان با عملیات خیبر، یگان دریایی تشکیل داده بود. لیکن تشکیل این یگان دریایی مسئله جدی در سپاه بود.

عملیات والفجر ۸ اولین نبرد بزرگ سپاه بعد از دریافت حکم تشکیل ۳ نیرو بود. که در این عملیات هر ۳ نیروی سپاه بکار گرفته شدند. هرچند که نیروی هوایی آن از پدافند هوایی و موشکی فراتر نرفته بود.

بدین ترتیب این عملیات با طراحی و فرماندهی سپاه پاسداران در بهترین شرایط حفاظتی برای اولین بار اجرا شد و به منظور پشتیبانی و فریب دشمن از این عملیات یک تک در منطقه هور و دوتک پشتیبانی در شلمچه و ام الرصاص نیز انجام شد .

تک فریب دهنده را سپاه در هور اجرا کرد. این تک عملیاتی مهندسی بود که سبب غافل گیری بزرگ دشمن شد که به نیروی خودی امکان داد قبل از هوشیار شدن دشمن، موقعیت خود را در منطقه فاو مستحکم سازد. که این روش بهترین کار حفاظتی بود که در منطقه موردنظر اتفاق افتاد البته عملیات دیگری در شلمچه به فرماندهی ارتش اجرا شد گرچه به شکستن خط دشمن نینجامید و بیش از ۴۸ ساعت ادامه نیافت ولی در ۲ روز اول عملیات نقش بسیار مهم در پشتیبانی برای منطقه فاو را داشت.

همچنین تک پشتیبانی سپاه در جزیره ام الرصاص که به شکست خط دشمن و آزادی این جزیره انجامید. تأثیر مهمی در پشتیبانی عملیات والفجر ۸ را داشت. دشمن از فضای منطقه والفجر ۸ بیرون آمده بود و جهت دفاع از خود در این ۲ منطقه وارد عمل شده بود. این امر هم یکی از شیوه هایی بود که نیروهای خودی در اطراف منطقه انجام داده بودند. هرچند در این علمیات نیز پس از ۴۸ ساعت براثر فشار دشمن منطقه تصرف شده تخلیه گردید.

سرانجام در ساعت ۱۰ شب ۲۲ بهمن ۶۴ تک اصلی در منطقه جنوبی فاو درحالیکه دشمن غافل بود عملیات را با رمز یا فاطمه زهرا (س) آغاز کرد. سپاه پاسداران با ۲ سپاه علمیاتی کربلا و نوح به فرماندهی قرارگاه مرکزی خانم الانبیاء (ص) با اهداف کوتاه کردن دست نیروهای عراقی از خلیج فارس پاک سازی منطقه اروندرود و دور کردن آتش دشمن از شهرهای آبادان خرمشهر آزادسازی شهر مهم و استراتژیک فاو، تهدید بصره از جنوب و اخطار عملی جمهوری اسلامی ایران به رژیم متجاوز عراق، مسئولیت علمیات را بر عهده داشت.

لازم به ذکر است از آغاز جنگ تا پایان علمیات والفجر ۸ نیروهای گیلان و مازندران به عنوان منطقه ۳ در قالب لشگر ۲۵ کربلا در علمیات ها شرکت می کردند که نیروهای گیلانی در این علمیات نقش چشم گیری داشتند.

آغاز علمیات والفجر ۸ با عبور نیروهای غواص با رعایت کامل اصل غافلگیری و حفاظتی به مواضع دشمن از رودخانه عریض اروند آغاز شد تا با خنثی کردن تله های انفجاری، معابری را برای عبور دیگر نیروهای ایرانی باز نمایند.

از طرفی حجم آتشباری ایران به قدری شدید بود که هرگونه عکس العملی را از نیروهای عراقی صلب کرده بود.

دیگر نیروهای اسلام نیز با رعایت کامل اصل حفاظت در حین علمیات از ۳ محور به سوی اهداف از قبل تعیین شده حرکت کردند و برای محاصره و تصرف شهر فاو به پیشروی خود ادامه دادند.

لشکرهای ۵ نصر، عاشورا، ۲۵ کربلا از محور سمت چپ تا رأس البیشه و لشکرهای ولی عصر (عج)، تیپ المهدی (عج) و لشکر فجر، پس از عبور از موانع آبی، باقدرت تمام اقدام به انهدام نیروهای عراقی و محاصره شهر فاو کردند.

با هجوم نیروهای ایرانی، تعداد زیادی از یگان های دشمن در محاصره قرار گرفتند و برای فرار از مهلکه نومیدانه اقدام به شلیک سلاح سبک و تیربار می کردند.

نیروهای ایرانی نیز پیش از روشن شدن هوا، طبق برنامه ریزی دقیق، خود را برای تصرف کامل شهر فاو و اقدامات لازم در مقابل پاتک های دشمن آماده کردند.

نیروهای گیلانی و مازندرانی که در قالب لشکر ۲۵ کربلا در این علمیات حضور داشتند برای تصرف شهر فاو و با جنگ خیابانی تعداد دیگری از یگان های تیپ ۱۱۱ عراق را منهدم و امید جلوگیری از سقوط شهر فاو را در دل فرماندهان بعث به یأس نشاندند.

لشکر ۲۵ کربلا با در هم کوبیدن مقاومت های دشمن و دفع حملات هوایی با پیروزی تمام وارد

شهر فاو شدند و پرچم مبارک یا ثامن الائمه (ع) که مدت ها بر فراز گنبد رفیع امام رضا (ع) در مشهد مقدس در اهتزاز بود به دست فرمانده لشکر ۲۵ کربلا (سردار مرتضی قربانی) بر بالای مناره مسجد فاو نصب شد.

از آغاز علمیات و در زمان کوتاه رزمندگان پرتوان اسلام توانستند رأس البشه، کارخانه نمک، سایت های موشکی و شهر فاو را آزاد و جهت مقابله با پاتک های دشمن آماده شوند.

از سوی دیگر دشمن که در آغاز عملیات بایگان های برخاسته بود، پس از فروریختن مواضع خود به سرعت یگان های گارد را وارد نبرد کرد تا با ایجاد تاخیر فرصت لازم را برای ورود یگان های احتیاط ارتش عراق فراهم آورد؛ اما یگان های گارد نه تنها نتوانستند در تثبیت مواضع آزادشده تأخیر ایجاد کنند بلکه سازمانشان نیز متلاشی شد و عقب نشینی کردند و از منطقه درگیری گریختند.

ورود یگان های احتیاط ارتش عراق به میدان نبرد نیز مؤثر نبود و ۷۵ روز پاتک های سنگین فقط بر آمار تلفات و خسارت های دشمن افزود، چنان که سرفرماندهی ارتش عراق به یقین رسید که تلاش برای بازپس گیری فاو به جایی نمی رسد و به جز انهدام یگان هایش نتیجه ای ندارد، لذا پاتک ها را متوقف کرد.

بدین ترتیب سواحل عراق در کنار خلیج فارس و هم مرز باکویت در تصرف رزمندگان ایران باقی ماند. سرانجام این عملیات بعد از ۷۹ روز نبرد، با اسیر کردن ۲۱۰۵ نفر و کشته و زخمی بیش از ۰۰۰/ ۵۰ نفر از نیروهای عراقی در تاریخ ۱۹ اردیبهشت سال ۶۵ به پایان رسید و تثبیت مناطق آزادشده توسط رزمندگان اسلام کامل شد.

و همه این پیروزی ها را مدیون عزیزانی هستیم که اول توکل به خداوند سبحان نمودند و دوم رعایت اصل حفاظت قبل از عملیات و در حین عملیات و بعد از عملیات بود که انجام دادند؛ و تا امروز تحلیل گران دنیا نتوانستند تحلیلی درست از این پیروزی بزرگ ایران در فاو داشته باشند.

منابع:

اطلس جنگ ایران و عراق :دفتر تحقیقات ستاد مشترک سپاه

اطلس جنگ ایران و عراق :نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی

خرمشهر تا فاو:دفتر تحقیقات ستاد مشترک سپاه

روزشمار عملیات والفجر هشت :دفتر تحقیقات ستاد مشترک سپاه

مجله شاهد جوان، شماره 145