پنجمین نشست دانش افزایی معاونت فرهنگی بنیاد شهید برگزار شد

محسن فاطمی در این نشست توجه به حضور پویا در فعالیت های فردی و اجتماعی را محور سخنان خود قرار داد و گفت: منظور از حضور، حضور فیزیکی و جسمی نیست. در زمان های بسیاری انسان ها در محیط کار و یا در محیط خانه از نظر فیزیکی حاضر هستند اما از نظر روحی حضور ندارند. انسان باید حضوری پویا و جامع در لحظه داشته باشد به این معنا که ما به عنوان انسان تا چه اندازه می توانیم به صورت جامع الاطراف و کامل حضور معنوی، عقلانی و عاطفی را در فضایی خاص تجربه کنیم.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: این موضوع که تا چه اندازه در کار، عملکرد و ارتباط حضور داشته باشیم نقش مهمی در ارتقا عملکردمان دارد. انسان ها به هر اندازه از حضور بالا برخوردار باشند با چشمانی بازتر و دقتی بالاتر می توانند تصمیم گیری کنند.

وی با اشاره به عواملی که مانع حضور انسان ها در فرآیندهای ارتباطی می شود، گفت: یکی از این عوامل به تکرارها، عادت ها و زندگی روزمره برخواسته از تکرارها بر می گردد. این عامل مانع از نگاه حاضرانه و حاذقانه در زمان حال می شود. به طورکلی شکستن تکرارها و دیدن تازگی ها حضور ایجاد می کند. حضور فعال، آگاه و پویا مستلزم دیدن نگاه های جدید و تازه است که در خلاقیت نیز اثر می گذارد. انسان های مستغرق در تکرارها، حضور را تجربه نمی کنند و لازمه حضور، نگاه به تازه هاست. تازه دیدن اثر مهمی در ایجاد حضور دارد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: عامل دوم که مانع حضور می شود، التزام های شناختی غیربالغ نام دارد به این معنا که به واسطه فرآیندهای شناختی کسر شده از گذشته به صورتی در سیطره آن فضای شناختی قرار می گیریم که نمی توانیم چیزی که در حال تجربه می کنیم را به صورت نو و تازه ببینیم. برچسب ها حضور را از انسان ها می گیرند. این عامل می تواند ضد پویایی عمل کند.

فاطمی افزود: راه های افزایش حضور و ایجادحال خوب این است که بتوانیم نگاهمان را به جنبه های نو و تازه معطوف کنیم. ایجاد حضور باعث می شود در کنار سختی ها به جنبه های دیگر نیز توجه داشته باشیم بر همین اساس است که حضرت زینب (س) در روز عاشورا می گوید جز زیبایی ندیدم. اتصال یکی از مهمترین عوامل حضور است. انسان هایی که حضورشان بالاست، اتصال بالاتری دارند.

این روانشناس با بیان این که انسان هایی که در غیبت های ارتباطی به سر می برند نه تنها پیام ها را دریافت نمی کنند بلکه مواردی را به صورت کلیشه ای تکرار می کنند، توضیح داد: آدم های خوب می توانند در فضای انگیزشی و اطلاع رسانی، اثرگذاری و حضور بالاتری داشته باشند. در سازمانی که عمیق ترین و معنوی ترین تجلیات حضور را شهدا ایجاد کرده اند، یکی از عواملی که در ارتباط با خانواده و وابستگان شهدا نقش مهمی ایفا کند، غیبت زدایی و حضور آفرینی است. باید بسترها و چارچوب ها را شناخت. انسان هایی که به این موارد توجه ندارند، غیرحاضرانه کارهایی را انجام می دهند که در آن حضور وجود ندارد.

وی ادامه داد: یکی از راه های نفوذ به این موضوع برمی گردد که تا چه اندازه از نیازها، دغدغه ها و تمناهای طرف مقابل آگاه باشیم. 3 نیاز وجود دارد که می تواند در پردازش حضور متعالی نقش داشته باشد. نخستین نیاز این است که تمام انسان ها به محبت، توجه و تحسین نیاز دارند. دومین نیاز این است که فرد تا چه اندازه احساس قدرت، اقتدار و انتخاب کند. به هر اندازه این احساس نادیده گرفته شود، فقدان آن حضور را کم می کند. نیاز سوم نیز احساس همراه بودن و شمولیت است به این معنا که فرد احساس کند تنها نیست. هنگامی حضور بالا در این 3 نیاز مورد توجه عمیق قرار می گیرد که در فرآیند تولید اثرگذار باشد.

فاطمی با اشاره به این مطلب که توجه حاضرانه باعث می شود به منظرهای مختلف توجه داشته باشیم، بیان کرد: یکی از مهمترین روش های تحقیق درباره خانواده شهدا، انجام مصاحبه های غیرساختاری است به گونه ای که باید به آرمان ها، نیازها و دغدغه های آنها توجه دقیق داشت. انسان ها به هر اندازه حاضر باشند، نیازها را بهتر می شناسند. انسان های حاضر می توانند بسترشناسی ارزشی معرفتی و رفتاری عمیقی داشته باشند. انسان های غیرحاضر برخی کلیشه ها را یاد گرفته اند و تکرار می کنند.

گفتنی است بخش پایانی پنجمین نشست هم اندیشی بنیاد شهید و امور ایثارگران به پرسش و پاسخ کارکنان معاونت فرهنگی و آموزشی بنیاد با دکتر فاطمی اختصاص یافت.